Wikipedia:Hendingar/September

Januar - Februar - Mars - Apríl - Mai - Juni - Juli - August - September - Oktober - November - Desember

---

Tað er mikudagur, hin 29. mars, 2023 og klokkan er 16:00 (UTC)

Hetta er eitt yvirlit yvir hendingar fyri teir einstaku dagarnar í september.

Hin 1. september: Tjóðardagur Usbekistan 1958 - Ísland útvíkkar fiskimark sítt, og byrjar harvið Toskastríðið ímóti Stóra Bretlandi. 1969 – Muammar Gaddafi kemur til valdið í Libya . 1972 – Amerikanski Bobby Fischer gerst heimsmeistari í talvi, tá hann vinnur á russiska Boris Spassky í serligum talvdysti í Reykjavík. 1984 - Sjónvarp Føroya verður alment tikið í brúk. 1985 - Vrakið av skipinum Titanic (myndin) verður funnið á botninum á Atlantshavinum. 2015 - Løgtingsval í Føroyum. vís

Hin 2. september: 1752 - Stóra Bretland byrjar at ganga eftir Gregorianska kalendaranum, næstan 200 ár aftaná restina av Vesturevropa. 1807 - Bretski flotin bumbar Keypmannahavn (myndin), í roynd at forða dønum at yvirgeva flota sín til Napoleon. 1811 – Háskúlin í Oslo verður settur á stovn sum Kongaligi Fredericks Háskúli. vís

Hin 3. september: Tjóðardagur Katar 301 - San Marino (myndin) verður sett á stovn. 1967 - "H-dagurin" í Svøríki. Ferðsla broytist yvir í koyring á høgru vegsíðu. 1971 - Katar verður sjálvstøðugt. vís

Hin 4. september: 1972 - Mark Spitz (myndin) verður fyrsta ítróttarfólkið, at vinna sjey medaljur á somu Olympisku Leikunum. 1998 - Google verður sett á stovn. 2001 - Tokyo DisneySea letur upp í Japan. vís

Hin 5. september: Altjóða Góðgerðadagur 1960 - Muhammad Ali (tá Cassius Clay) (myndin) vinnur gull á Summar-OL 1960 í Róm í Italia. 1972 - Palestinski yvirgangsbólkurin Black September leypur á, og tekur 11 ísraelskar ítróttamenn gíslar undir Summar-OL 1972 í München í Týsklandi. 2013 - Kaj Leo Holm Johannesen, løgmaður, loysir Kára P. Højgaard, landstýrismann úr starvi, vegna innblandan hansara í málinum um Eysturoyartunnilin og Copenhagen Infrastructure. vís

Hin 6. september: Tjóðardagur Svasilands 1968 - Svasiland verður sjálvstøðugt 1991 - Leningrad í Russlandi skiftir navn til Sankta Pætursborg. 1997 - Diana, prinsessa av Wales (myndin) fer til gravar frá Westminister Abbey í London. 2,5 milliardir fólk fylgja við jarðarferðini í beinleiðis sjónvarpssending. vís

Hin 7. september: Tjóðardagur Brasil 1822 - Brasil loysir frá Portugal. 1920 - Fyrsta Miss America vakurleikakappingin verður hildin í USA. 1986 - Desmond Tutu (myndin) biskupur verður valdur til erkibiskup í Cape Town í Suðurafrika. 1996 - Amerikanski rapparin Tupac Shakur verður skotin. Hann doyr seks dagar seinni av løstum sínum. vís

Hin 8. september: Tjóðardagur Makedonia 1888 - Fyrsti kavbáturin verður bygdur í Spania. 1930 - Klárt klisturband ella "Scotch tape" sum tað eisini kallast, kemur á marknaðin. 1966 - Fyrsti partur av kendu sjónvarpsrúmdarøðini Star Trek (myndin) verður vístur. 1991 - Makedonia fær fullveldi vís

Hin 9. september: Tjóðardagur Tadsjikistan 1543 – Mary Stuart (myndin), verður sum 9 mánaða gomul, krýnd "Queen of Scots" í býnum Stirling í Skotlandi. 1850 - Kalifornia gerst 30indi statur USA. 1991 – Tadsjikistan fær fullveldi frá Sovjetsamveldinum. 2001 - Føroyska Alzheimerfelagið verður sett á stovn. 2014 - Beinagrindin sum varð funnin 150 metrar úr landi, á 22 metra dýpi, útfyri Ljósá av einum frítíðarkavara hin 31. august 2014, verður eyðmerkt at vera líkið av Dánjal Petur Hansen (Piddi), ið varð myrdur í november 2011. vís

Hin 10. september: Tjóðardagur Gibraltar 1967 - Eftir eina fólkaatkvøðu velur fólkið á Gibraltar, at halda fram sum partur av Bretlandi heldur enn at gerast partur av Spania. 1974 – Guinea-Bissau fær fullveldi frá Portugal. 2002 - Sveis fer uppí Sameindu tjóðir. 2003 - Anna Lindh (myndin), uttanríkisráðharri Svøríkis verður stungin í Stokkhólmi. Hon doyr næsta dag av løstum sínum. vís

Hin 11. september: Tjóðardagur Katalónia 1919 - Amerikanski flotin ger innrás í Honduras, 1970 - Tann egyptiska stýrisskipanarlógin kemur í gildi. 2001 - Yvirgangsatsókn 9/11: 2996 fólk lata lív tá yvirgangssamtakið Al-Qaeda tekur yvir fýra flogfør og brotlendir tey í báðar bygningar World Trade Center (myndin), Pentagon og tann síðsta á eini mark í Pennsylvania, USA. vís

Hin 12. september: Tjóðardagur Grønhøvdaoyggja 1940 - Hellismálningar verða funnir í Lascaux í Fraklandi. 1959 - Sovjetsamveldið sendir rúmdarfarið Luniik II upp á mánan. 1962 - John F. Kennedy (myndin) sigur í eini røðu at "Ein maður kemur at ganga á mánanum áðrenn endan av ártíggjinum". 1988 - Ódnin Gilbert ger stóran skaða í Jamaika. 1990 - Føroyar vekja ans um allan heim tá Føroyska fótbóltsmanslandsliðið vinna 1-0 móti Eysturríki í Landskrona við máli frá Torkil Nielsen. vís

Hin 13. september: Altjóða Sjokulátadagur 1501 – Michelangelo byrjar arbeiði sítt upp á standmynd sína "David" (myndin). 1899 - Henry Bliss gerst fyrsti amerikanarin sum letur lív í eini bilvanlukku. 1985 - Super Mario Bros. verður útgivið í Japan av Nintendo á NES stýristøðina. 2013 - Dimmalætting verður útgivið fyri síðstu ferð. vís

Hin 14. september: 1808 – Finska Kríggið: Russland vinnur Svøríki í blóðugum bardaga í "Slagnum um Oravais". 1946 - Fólkaatkvøða er í Føroyum, um Føroyar skulu hava eina heimastýrisskipan ella loysing. Flestar atkvøður vóru fyri loysing; 48,7%. Valluttøkan var 67,5% 1999 – Kiribati, Nauru og Tonga fara uppí Sameindu Tjóðir. 2003 - eftir eina fólkaatkvøður velur Estland (myndin) at fara uppí Evropa Samveldið. vís

Hin 15. september: Tjóðardagur Guatemala, El Salvador, Honduras, Nikaragua, og Kosta Rika 1821 - Guatemala, El Salvador, Honduras, Nikaragua, og Kosta Rika eru felags um at fáa fullveldi frá Spania. 1935 - Nazitýskland tekur sær nýtt flagg: reyðan dúk við svørtum hakukrossi (myndin). 1972 – Eitt SAS innanríkis flogfar verður rænt, tá tað flýgur ímillum býirnar Gøteborg og Stokkhólm í Svøríki. 1981 - Vanuatu fer uppí Sameindu Tjóðir. 2007 - Føroysk sendistova letur upp í Reykjavík. vís

Hin 16. september: Tjóðardagur Papua Nýguinea 1908 - Bilaframleiðarin General Motors verður settur á stovn í USA. 1975 - Papua Nýguinea (myndin) fær fullveldi frá Avstralia. 1975 – Grønhøvdaoyggjar, Mosambik, og Sao Tomi og Prinsipi fara uppí Sameindu Tjóðir. 1980 – St. Vinsent og Grenadinoyggjar fara uppí Sameindu tjóðir. vís

Hin 17. september: 1939 – Finnin Taisto Mäki (myndin) gerst fyrsti maður, ið rennur 10.000 metrar undir 30 minuttir, við tíðini 29:52.6. 1983 - Perlan í Vágsbotni verður tikin niður. 1988 - Summar-OL byrjar í Seoul í Suðurkorea. 1991 – Estland, Norðurkorea, Suðurkorea, Letland, Litava, Marshalloyggjar og Mikronesia fara uppí Sameindu tjóðir. vís

Hin 18. september: Tjóðardagur Kile 1809 - Kongaliga Operuhúsið í London letur upp almennt. 1881 - Eiðis kirkja verður vígd. 1919 - Kvinnur fáa valrætt í Hollandi. 1943 - Adolf Hitler (myndin) gevur ordrar um útvísing av donskum jødum. 1990 - Liktinstein gerst limur í Sameindu tjóðum. 2014 - Í fólkaatkvøðu velja skotar ímóti fullveldi frá Bretlandi. vís

Hin 19. september: 634 – Kringsetingin av Damaskus: Arabiski Rashidun-herurin undir leiðslu av Khalid ibn al-Walid vinnur á Bysantinska ríkinum og hertekur býin. 1893 - Kvinnur í Nýsæland fáa valrætt. 1985 - Ein stórur jarðskjálvti rakar Meksiko, og hevur við sær at 10.000 lata lív, 30.000 verða meiðslaði, og 95.000 verða heimleys. vís

Hin 20. september: 1519 - Portugisiski sjófarin Ferdinand Magellan (myndin) byrjar sína fyrstu siglingarferðina um knøttin. 2003 - Lettland velur at fara uppí Evropeiska Samveldið. vís

Hin 21. september: 1937 - Bretski høvundurin J.R.R. Tolkien (myndin) gevur bókina The Hobbit út. 1949 - Kommunistaleiðararnir í Peking kunngera, at Kinesiska Fólkalýðveldið er sett á stovn. 1964 - Malta fær sjálvstýri. vís

Hin 22. september: 1761 - Georg III av Stórabretlandi og Charlotte av Mecklenburg-Strelitz verða krýnd kongur og drotning av Stórabretlandi og Írlandi. 1862 - Amerikanski forsetin Abraham Lincoln (myndin) lýsir trælirnar í amerikansku suðurstatunum sum fræls menniskju frá 1. januar 1863. vís

Hin 23. september: 1980 - Í Pittsburgh spælir Bob Marley (myndin) sína seinastu konsert. vís

Hin 24. september: 787 - Í Hagia Sophia kirkjuni (myndin) byrjar Seinni kirkjufundurin í Nikæa. vís

Hin 25. september: 1237 - Í York (myndin) verður millumlandasáttmáli undirskrivaður, ið staðfestir markið millum Ongland og Skotland . vís

Hin 26. september: 1580 - Enski sjófarin Francis Drake (myndin) kemur heimaftur til Plymouth í Onglandi, eftir at hava siglt runt heimin í 33 mánaðir við skipi sínum "The Golden Hind". 1970 - Íslendskt flogfar rendi á nakað niðanfyri Knúk (560 m) í Mykinesi. Tað var á veg úr Bergen til Føroyar. 34 fólk vóru við flogfarinum; 8 doyðu. vís

Hin 27. september: 1981 - Í sambandi við útbygging verður Glyvra kirkja (myndin) endurvígd. vís

Hin 28. september: 1745 - Í einum leikhúsi í London verður bretski tjóðsangurin God Save The King á fyrsta sinni spældur alment. 1865 - Elisabeth Garret Anderson verður fyrsta bretska konufólk sum gerst lækni. 1931 - Hetta er seinasti dagur, danir kunnu býta pengar um við gull. 1994 - Ferjan Estonia (myndin) søkkur í illveðri í Eystursjónum á veg til Stockholm: 852 fólk drukna, og bara 137 verða bjargað. vís

Hin 29. september: 1789 - Tað var hendan dagin, at amerikanska kongressin hittist fyri fyrstu ferð. 1903 - Prussland verður fyrsta land í heiminum, ið krevur at øll ið eiga akfar, skulu bera koyrikort. vís

Hin 30. september: 1960 - Teknifilmsrøðin The Flintstones verður víst fyri fyrstu ferð á amerikonsku sjónvarpsrásini ABC. 1966 - Íslenska sjónvarpið (RÚV) (myndin) sendir fyri fyrstu ferð. vís

Januar - Februar - Mars - Apríl - Mai - Juni - Juli - August - September - Oktober - November - Desember