John F. Kennedy
| John F. Kennedy | |
|---|---|
 | |
| er eitt | menniskja |
| Fødd(ur) | 29. mai 1917 í/á Brookline |
| Andaðist | 22. nov 1963 í/á Parkland Memorial Hospital |
| Deyðsorsøk | gunshot wound |
| Alma mater | London School of Economics and Political Science, Harvard College, Choate Rosemary Hall, Riverdale Country School, Stanford Graduate School of Business, Princeton University, Edward Devotion School, Noble and Greenough School, Canterbury School, Dexter School |
| Starv | politikari, journalistur, statsmaður, høvundur, naval officer, anti-communist |
| Politiskur flokkur | Demokratiski Flokkurin |
| Trúgv | Katolisisma |
| Børn | John F. Kennedy Jr., Patrick Bouvier Kennedy, Arabella Kennedy, Caroline Kennedy |
| Foreldur | móðir Rose Kennedy faðir Joseph P. Kennedy Sr. |
| Mál | Enskt mál |
| Undirskrift |
 |
| Heimasíða | https://www.whitehouse.gov/about-the-white-house/presidents/john-f-kennedy/ |
| Dátuheiti | |
| ISNI | 0000000109117086 |
| VIAF | 68910251 |
| LCAuth | n79055297 |
| IMDB | nm0448123 |
| Commons | John F. Kennedy |
John Fitzgerald "Jack" Kennedy (29. mai 1917 – 22. november 1963) var 35. og yngsti forseti, amerikanarar nakrantíð høvdu valt í 1960. Demokraturin Kennedy, sum var katolikkur úr Boston í Massachusetts og av írskari ætt, vann amerikanska forsetavalið á Richard Nixon (R) í 1960 og tók við sum forseti sum bert 43 ára gamal í januar 1961. Hann setti sær fyri at gera stórar nýskipanir, nevndar "New Frontier", ella "nýggj mørk", men mangar av hesum nýggju lógunum steðgaðu í tinginum. Kennedy legði stóran dent á uttanríkispolitikk USA og hevði eina fasta og greiða støðu ímóti kommunismuni í Kubakreppuni og hjálpti valdsharrunum í Suðurvjetnam ímóti kommunistisku mótstøðurørsluni. Hann fekk seg royndan móti sovjetska leiðaranum Nikita Krustjev undir Kalda krígnum og bleiv serliga kendur fyri miseydnaðu innrásina á Kuba í apríl 1961 og tá sonevndu Kuba-kreppuna í oktober 1962, har hann fekk størsta heiðurin fyri at hava forðað fyri einum kjarnorkukríggi millum USA og Sovjetsamveldið. Hann gjørdi eisini sítt til, at amerikanarar av afrikanskum uppruna fingu betri rættindi, og hann setti ferð á amerikansku rúmdargranskingina, ið endaði við, at amerikanarar í 1969 sum teir fyrstu settu fólk á Mánan.
Allur heimurin varð skelkaður, tá ið Kennedy varð myrdur í Texas í 1963, og hugsjónir og styrki hansara eru enn ikki farnar fólki úr minni. Amerikanski forsetin var í einum bilafylgi, sum koyrdi gjøgnum Dallas, tá hann klokkan 12:30 lokala tíð varð skotin í høvdið. Hann varð í skundi fluttur á sjúkrahús, har læknarnir ein hálvan tíma seinni staðfestu, at hann var deyður, 46 ára gamal. Góðar 70 minuttir eftir at Kennedy varð skotin, varð Lee Harvey Oswald handtikin og stutt seinni skuldsettur fyri morðið á forsetan. Men hann kom ongantíð fyri ein dómstól, tí bert tveir dagar seinni varð eisini hann skotin av náttklubbaeigaranum Jack Ruby, sum trein fram úr eini mannamúgvu og skeyt hann. Hetta hendi samstundis sum amerikanskt sjónvarp sendi beinleiðis. Sjálvur segði Oswald, at hann var ósekur og ein syndabukkur, og enn eru fólk ymisk á máli um, hvat veruliga hendi í Dallas 22. november 1963. Fleiri ástøði hava verið frammi um, hvør í veruleikanum stóð aftan fyri morðið á Kennedy.
Deyði hansara
[rætta | rætta wikitekst]
Tað var fríggjadagin 22. november 1963 klokkan 12:30 lokala tíð, at skot rungaðu á Dealey Plaza í downtown Dallas í Texas, og Kennedy varð raktur av minst tveimum kúlum. Morðið er vorðiið tað mest kontroversiella nakrantíð í søguni, og amerikanarar eru enn ikki í dag sannførdir um, at tann einsamalli Lee Harvey Oswald var maðurin, ið gjørdi av við yngsta forseta landsins nakrantíð. Tað eru ikki skrivaðar nær námind so nógvar bøkur um eitt morð, sum um Kennedy-morðið, og enn í dag er ósemjan millum tey, ið trúgva sonevndu Warren-frágreiðingini og tey, sum halda talan var um eina samansvørjing. Morðið varð kannað av FBI beinanvegin, og 14 dagar eftir morðið setti Lyndon B. Johnson eina serliga nevnd við Earl Warren sum formanni at kanna morðið. Fleiri vilja verða við, at Johnson skundaði sær at seta hesa nevnd – sum hann hevði tamarhald á – fyri at forða fyri einari senatsnevnd. FBI kom longu í desember 1963 við sínari niðurstøðu, og í september 1964 kom so nevndin hjá Johnson við hægstarættarforsetanum Earl Warren á odda við júst somu niðurstøðu.
Brennandi spurningurin í morðinum er, um deyðiliga kúlan kom aftan ífrá, so sum Warren-nevndin segði, ella hon kom framman ífrá, so sum aðrir granskarar halda. Nú so long tíð er liðin, og eingin sýnist koma nærri einum endaligum svari, er vandi fyri, at morðið á John Fitzgerald Kennedy – millum vinir nevndir Jack – verður fult uppklárað. Myndin er víðagitna og nógv umstrídda "frame 313", har drepandi skotið rakar Kennedy. Myndin passar við eitt skot, sum rakar Kennedy aftan ífrá, men hví er so eingin skaði at síggja á andlitinum á Kennedy, samstundis sum allur nakkin er burturi, spyrja skeptikarar. Frame 313 er mynd nummar 313 á sonevnda Zapruter-filminum, ein av mongum smalfilmum, sum upptóku morðið.
|  | |