Wikipedia:Hendingar/Desember

Januar - Februar - Mars - Apríl - Mai - Juni - Juli - August - September - Oktober - November - Desember

---

Tað er týsdagur, hin 30. mai, 2023 og klokkan er 22:01 (UTC)

Hetta er eitt yvirlit yvir hendingar fyri teir einstaku dagarnar í desember.

Hin 1. desember: Tjóðardagur Rumenia 1867 - Kunoyar kirkja verður vígd. 1918 - Ísland fær fullveldi, men verður partur av Danmark til 1944. 1918 - Transylvania og Rumenia sameinast. 1955 - Afroamerikanska Rosa Parks (myndin) gerst heimskend, tá hon noktar at geva sítt setur til ein "hvítan ferðandi" tá bussurin var fullur í Alabama, USA. 1991 - Í eini fólkaatkvøðu atkvøðir Ukraina fyri loysing frá Sovjetsamveldinum. vís

Hin 2. desember: Tjóðardagur Laos og Sameindu Árabisku Emiratana. 1971 – Abu Dhabi, Ajman, Fujairah, Sharjah, Dubai og Umm al-Quwain sameinast í Sameindu Arábisku Emiratinar. 1976 - Borgarakríggj í Laos krevur kongin frá, og landið gerst eitt demokratist lýðveldi. 1976 - Fidel Castro (myndin) gerst forseti í Kuba. 1993 – Kolumbiski rúsevnakongurin Pablo Escobar verður skotin til bana. vís

Hin 3. desember: Altjóða dagur teirra brekaðu (ST) 1818 - Illinois gerst 21. statur USA. 1992 - Heimsins fyrstu SMS-boð verða send. 1994 - Playstation (myndin) verður útgivin í Japan. 2011 - Leingingin av flogbreytini á Vága Floghavn frá 1.200 m til 1.799 m er liðug. vís

Hin 4. desember: 1676 - Bardagin um Lund: Danski herurin leypur á Svøríki. 1954 - Tann fyrsta Burger King (myndin) matstovan opnar í Florida. 1982 - Núverandi grunnlóg kemur í gildi í Kina. vís

Hin 5. desember: 1952 – Tjúkk toka leggur seg yvir London, blandast við luftdálkingini, og drepur í minsta lagi 12.000 fólk í vikunum og mánunum sum eftirfylgja. 1978 - Sovjetsamveldið skrivar undir "vinaravtalu" við Afganistan. 1983 - Einaræði hjá heryvirmonnum í Argentina (myndin) verður upploystur. vís

Hin 6. desember: Niklasarmessa, Tjóðardagur Finnlands 1884 - Washington Monument í USA stendur liðugt. 1897 - London verður heimsins fyrsti býur, ið hevur yrkisleigubilar (Taxa). 1917 - Finnland (myndin) fær fullveldi frá Russlandi. 2006 - NASA vísir myndir, ið prógva at flótandi vatn finnst á Mars. vís

Hin 7. desember: 1856 - Haldarsvíkar kirkja verður vígd. 1941 - Skipið Sauternes, vanliga nevnt Jólaskipið, gongur burtur í Fugloyarfirði. 1941 - Japansk flogfør leypa uttan ávaring á amerikansku herflotastøðina Pearl Harbor á Hawaii í Kyrrahavinum. Hetta er beinleiðis atvold til, at USA fer upp í Seinna Heimsbardaga. 1995 - Dómkirkjan í Roskilde (myndin) kemur upp á listan hjá UNESCO yvir mentanarskattirnar í heiminum. vís

Hin 8. desember: 1907 - Gustav V gerst kongur av Svøríki. 1955 - Evropeiska flaggið (myndin) verður tikið í nýstlu. 1974 - Fólkaatkvøða avtekur kongsvaldið í Grikkalandi. 1980 - John Lennon verður skotin til bana uttanfyri bústað sín í New York City. vís

Hin 9. desember: Tjóðardagur Tansania 1892 - Enska fótbólsfelagið Newcastle United verður sett á stovn. 1922 - Gabriel Narutowicz (myndin) verður valdur fyrsti forseti Póllands. 1946 - Nurnberg krígsrættarhaldini byrja í Týsklandi. 1961 - Tanganyika (í dag Ruanda og Burundi) fær fullveldi frá Bretlandi. 1979 - Virusin Kopur (smallpox) verða staðfestur útdeyður. Hetta er fyrstu, og einastu ferð, tað eydnast at útrudda ein menniskjavirus. vís

Hin 10. desember: 1799 - Frakland upptekur metraskipanina. 1901 - Fyrsta Nobelvirðislønin verður veitt í Svøríki. 1936 - Edward VIII kongur av Bretlandi (myndin) sigur frá sær trúnuna, fyri at kunna giftast Wallis Simpson. 1948 - Mannarættindayvirlýsingin verður samtykt av Sameindu Tjóðum. 1963 - Sansibar fær fullveldi frá Bretlandi. 2002 - Vágatunnilin letur upp. vís

Hin 11. desember: 1816 - Indiana gerst nítjándi statur USA. 1941 - Seinni heimsbardagi: Týskland og Italia melda kríggj ímóti USA, sum samstundis meldar kríggj aftur í móti somu londum. 1946 - UNICEF (The United Nations International Children's Emergency Fund) (myndin) verður sett á stovn. 2012 - 125 fólk lata lív, og upp ímóti 200 onnur taka skaða í bumbuálopi í Sýria. vís

Hin 12. desember: Tjóðardagur Kenja 1911 - Delhi tekur yvir frá Calcutta sum høvuðstaður India. 1932 - Í sambandi við umbygging verður Haldarsvíkar kirkja endurvígd. 1941 - Seinni heimsbardagi: Bretland meldar kríggj ímóti Bulgaria. Ungarn og Romenia melda kríggj ímóti USA, og India meldar kríggj ímóti Japan. 1941 - Adolf Hitler (myndin) boðar frá útrýming av jødum á fundi í Berlin. 1963 - Kenja fær fullveldi frá Bretlandi. 1991 - Russland fær fullveldi frá Sovjetsamveldinum. 2007 - Vágaportalurin verður settur á stovn. vís

Hin 13. desember: 1903 - Kvívíkar kirkja (myndin) verður vígd. vís

Hin 14. desember: 557 - Konstantinopel (myndin) tekur stóran skaða eftir ein jarðskjálvta. 1287 - Yvir 50.000 fólk lata lív í flóði í Hollandi. 1542 - Maria Stuart gerst Mary Skotadrotning. 1819 - Alabama gerst tvey og tjúgundi statur USA. vís

Hin 15. desember: 1959 - 15. desember verður Loranstøðin á Eiði tikin í brúk. 2006 - FaroeJet (myndin) fer í gjaldssteðg. 2013 Tvær ódnir raktu Føroyar innanfyri eitt døgn, fyrra ódnin byrjaði leygarkvøldið hin 14. desember, og longu dagin eftir herjaði ein onnur ódn, sum var uppaftur verri enn hin fyrra, hon byrjaði seinnapartin sunnudagin hin 15. desember og herjaði til miðnátt. Fleiri hundrað skaðfráboðanir vóru, og streymurin fór nógvastaðni norðanfjørðs í fleiri tímar. Streymslitið í Havn stóðst av, at øll yvirtromin á Vinnuháskúlalun fór í luftina og feyk omanyvir ein stóran el-steyra hjá SEV við háspenningslinjum. vís

Hin 16. desember: 1653 - Oddamaðurin Oliver Cromwell, ein militantur puritanari, tekur ræðið í Onglandi. Hann fer at bera heitið „Lord Protector“. 2012 - Pál Joensen vinnur bronsu á HM á stuttgeil í 1500 metrum frí við tíðini 14:36.93. 2014 - Yvirgangsálop móti einum skúla í Peshawar í Pakistan. Í minsta lagi 145 fólk lata lív, av teimum eru 132 børn millum 8 og 18 ár. vís

Hin 17. desember: 1903 - Brøðurnir Wright í North Carolina gera fyrsta flogfar, ið flýgur við egnari megi. vís

Hin 18. desember: 2006 - Føroya Sparikassi broytir navn til Eik Banki. vís

Hin 19. desember: 1930 - Gosfjallið Mount Merapi byrjar at goysa í Indonesia, og hevur við sær at fleiri bygdir oyðileggjast og 1.300 mans lata lív. vís

Hin 20. desember: 1930 - Íslendska kringvarpið, RÚV (Ríkisútvarpið) hevur sína fyrstu útvarpsending. vís

Hin 21. desember: 1988 - Eitt Pan-Am flogfar dettur niður yvir skotska býin Lockerbie, tá ein bumba brestur í flogfarinum. 259 ferðafólk og starvsfólk sum eru umborð umframt 11 fólk, sum eru niðri á landjørðini, lata lív. 1988 - Kolandi ódn herjar í Føroyum og ger stóran skaða kring alt landið. Ódnin verður vanliga nevnd Jólaódnin í '88. 2006 - Gásadalstunnilin letur formliga upp (myndin) vís

Hin 22. desember: vís

Hin 23. desember: 1913 - 19 menn úr Norðoyggjum sjólátast við trimum bátum – ein úr Kunoy, ein av Skarði og ein úr Norðdepli. Hendingin ger, at Skarðs bygd á Kunoynni nøkur ár seinni avtoftast. Tíggju dagar frammanundan gekk ein svínoyarbátur burtur. Tilsaman fórust 25 menn teir báðir vannlukkudagarnir í desember 2013, og eftir teir sótu 15 einkjur og 39 børn vóru faðirloysingar. 1919 - Stóra Bretland ger ein nýggja grundlóg fyri India. India gerst sjálvstøðugt land í 1947. 1990 - 88.5% av veljarunum í Slovenia atkvøða fyri loysing frá Jugoslavia í eini fólkaatkvøðu. vís

Hin 24. desember: 1777 - Á triðju ferð síni uppdagar James Cook (myndin) eina oyggj ið hann kallar Jólaoyggin. vís

Hin 25. desember: vís

Hin 26. desember: 1888 - Jólafundurin 1888 vís

Hin 27. desember: 1831 - Við fráferðini hjá H.M.S. “Beagle” úr Plymouth í Suðuronglandi byrjar rannsóknarferðin hjá Charles Darwin (myndin), sum er umborð á skipinum. vís

Hin 28. desember: 1065 - Westminister Abbey í London verður vígd. Kirkjan í dag er bygd í 1340-1509, men ein einstakur bygningur er eftir av upprunakirkjuni. 1869 - Tannlæknin William Semple fær patent til tyggigummi. 1879 - Tay jarnbreytarbrúgvin í Skotlandi brotnar, meðan tokið úr Edinburgh til Dundee fer um hana. Tokið dettur niður í ánna, og í minsta lagi 59 fólk láta lív. vís

Hin 29. desember: 1890 - Seinasta blóðbaðið móti norðuramerikanska upprunafólkinum, sum hendir hendan dagin í Wounded Knee í amerikanska statinum Suðurdakota. vís

Hin 30. desember: 2016 - Síðsti dagur til ber at innloysa kekkar í føroyskum, grønlendskum og donskum peningastovnum. vís

Hin 31. desember: 2013 - Hanus G. Johansen fekk Listavirðisløn Nólsoyar Páls 2013 - Pál Joensen gjørdist Ársins ítróttarnavn 2013 í Føroyum 2015 - Loranstøðin á Eiði verður sløkt fyri seinastu ferð. vís

Januar - Februar - Mars - Apríl - Mai - Juni - Juli - August - September - Oktober - November - Desember