Latínamerikanarar

Frá Wikipedia, hin frælsa alfrøðin
Jennifer Lopez er ein amerikanskur poppsangari. Hon varð føddur 24. juli í 1969. Hon er úr Puerto Riko.

Latínoamerikanararenskum Hispanic ella Latino Americans) eru eitt fólkaslag sum býr í USA. Teir verða eisini nevndir hispanics og tala spansk, tí at forfedrar teirra komu úr Spania. Mangir halda enn fast við gamlan sið og egna mentan.

Tann spanskttalandi parturin av íbúgvum er í stórum vøkstri bæði í nøgd og búskapi. Í 2000 var talið 35 mió. (12,5 %), í 2010 var tað vaksið til 50.5 mió. (16,3 %) [1][2]. Latínoamerikanskur matur og tónleikur er væl dámdur. Flestu tilflytararnir, sum búgva í vesturríkjunum, eru úr Meksiko. Tey fjølgast skjótt, og somuleiðis afroamerikanarar og ásiatar. Fyri 2042 verða hesi fólk stív helvtin av fólkatalinum í USA [3]. Tey flestu hava amerikanskan ríkisborgararætt. Útlendingar í USA kunnu søkja um amerikanskan ríkisborgararætt eftir 5 árum við ikki-tíðarbundnum uppihaldsloyvi [4].

Til 1492, tá ið Kristoffur Kolumbus kom til Amerika, búðu bara indiánar í hesum parti í heiminum. Men eftir tað fóru fólk úr Spania at búseta seg har í stórum tali. Øldirnar eftir at Kolumbus varð komin til Amerika, ráddu spaniamenn nógvastaðni í meginlandinum. Í USA fingu sponsk mentan og spanskt mál stóra ávirkan og hava tað enn. Flestu teirra búgva í Kalifornia, Texas og Florida. Yvir 950 000 latínoamerikanarar búgva eisini í New Mexico og eru í stórum meirluta. Flestu latínoamerikanarnir, sum búgva í Florida, eru úr Kuba. Amerikanarar av kubanskum uppruna sleppa nú til Kuba at ferðast, hava teir hug til tess, og samstundis fáa teir loyvi til at hjálpa skyldfólki í Kuba við eitt nú pengum. Tað ber til, nú Barack Obama, forseti, hevur ógildað tiltøk, sum USA setti í verk ímóti Kuba, tá kommunistarnir tóku valdið har fyri 50 árum síðani [5].

Meginparturin av fólkinum er katolikkar (70 %), og eini 20 % eru protestantar [6]. Hóast latínoamerikanarnir eru ein lítil minniluti í USA, so síggjast kirkjur teirra allastaðni.

Í USA hava tey bæði eina spennandi fortíð og eina upplívgandi nútíð, sum boðar frá eini ljósari framtíð.

Hagtøl[rætta | rætta wikitekst]

Upprunalond[rætta | rætta wikitekst]

Latínoamerikanarar eru komnir í stórum tali til USA, helst úr Meksiko (65 %). Hispanics eru eisini fluttir hagar úr Puerto Riko, El Salvador og Kuba.


Upprunalond [7]
Land Fólkatal %
Meksiko Meksiko 31,673,700 65.5
Puerto Riko Puerto Riko 4,411,604 9.1
El Salvador El Salvador 1,736,221 3.6
Kuba Kuba 1,677,158 3.5
Dominikanalýðveldið Dominikanalýðveldið 1,360,476 2.8
Guatemala Guatemala 1,077,412 2.2
Kolumbia Kolombia 916,616 1.9
Honduras Honduras 624,533 1.3
Spania Spania 613,585 1.3
Ekvador Ekvador 611,457 1.3
Peru Peru 557,107 1.2
Nikaragua Nikaragua 368,720 0.8
Argentina Argentina 227,180 0.5
Venesuela Venesuela 198,276 0.4
Panama Panama 170,057 0.4
Kosta Rika Kosta Rika 131,331 0.3
Kili Kili 122,986 0.3
Bolivia Bolivia 104,044 0.2
Uruguei Uruguei 56,054 0.1
Paraguay Paraguei 18,179 0.04
Onnur øki 1,691,448 3.5
Fólk íalt 48,348,144 100



































Lutsøkir[rætta | rætta wikitekst]

Talvan niðanfyri vísir broytingar í fólkatalinum í 2000-2010, býtt á økir. Hagtølini vísa, at talið er vaksið mest í statunum South Carolina, Alabama, Tennessee, Kentucky, North Carolina og Arkansas.

Latínoamerikanarar (2000-2010)[8][9]
Øki Hispanics pr. 2000 % í 2000 Hispanics pr. 2010 % í 2010 Vøkstur í %
2000-2010
Alabama Alabama 75,830 1.7% 185,602 3.9% +144.8%
Alaska Alaska 25,852 4.1% 39,249 5.5% +51.8%
Arizona Arizona 1,295,617 25.3% 1,895,149 29.6% +46.3%
Arkansas Arkansas 86,866 3.2% 186,050 6.4% +114.2%
Kalifornia Kalifornia 10,966,556 32.4% 14,013,719 37.6% +27.8%
Colorado Colorado 735,801 17.1% 1,038,687 20.7% +41.2%
Connecticut Connecticut 320,323 9.4% 479,087 13.4% +49.6%
Delaware Delaware 37,277 4.8% 73,221 8.2% +96.4%
Washington, D.C. Washington DC 44,953 7.9% 54,749 9.1% +21.8%
Florida Florida 2,682,715 16.8% 4,223,806 22.5% +57.4%
Georgia (U.S. state) Georgia 435,227 5.3% 853,689 8.8% +96.1%
Hawaii Hawaii 87,699 7.2% 120,842 8.9% +37.8%
Idaho Idaho 101,690 7.9% 175,901 11.2% +73.0%
Illinois Illinois 1,530,262 12.3% 2,027,578 15.8% +32.5%
Indiana Indiana 214,536 3.5% 389,707 6.0% +81.7%
Iowa Iowa 82,473 2.8% 151,544 5.0% +83.7%
Kansas Kansas 188,252 7.0% 300,042 10.5% +59.4%
Kentucky Kentucky 59,939 1.5% 132,836 3.1% +121.6%
Louisiana Louisiana 107,738 2.4% 192,560 4.2% +78.7%
Maine Maine 9,360 0.7% 16,935 1.3% +80.9%
Maryland Maryland 227,916 4.3% 470,632 8.2% +106.5%
Massachusetts Massachusetts 428,729 6.8% 627,654 9.6% +46.4%
Michigan Michigan 323,877 3.3% 436,358 4.4% +34.7%
Minnesota Minnesota 143,382 2.9% 250,258 4.7% +74.5%
Mississippi Mississippi 39,569 1.4% 81,481 2.7% +105.9%
Missouri Missouri 118,592 2.1% 212,470 3.5% +79.2%
Montana Montana 18,081 2.0% 28,565 2.9% +58.0%
Nebraska Nebraska 94,425 5.5% 167,405 9.2% +77.3%
New Hampshire New Hampshire 20,489 1.7% 36,704 2.8% +79.1%
New Jersey New Jersey 1,117,191 13.3% 1,555,144 17.7% +39.2%
New Mexico New Mexico 765,386 42.1% 953,403 46.3% +24.6%
New York New York 2,867,583 15.1% 3,416,922 17.6% +19.2%
Nevada Nevada 393,970 19.7% 716,501 26.5% +81.9%
North Carolina North Carolina 378,963 4.7% 800,120 8.4% +111.1%
North Dakota North Dakota 7,786 1.2% 13,467 2.0% +73.0%
Ohio Ohio 217,123 1.9% 354,674 3.1% +63.4%
Oklahoma Oklahoma 179,304 5.2% 332,007 8.9% +85.2%
Oregon Oregon 275,314 8.0% 450,062 11.7% +63.5%
Pennsylvania Pennsylvania 394,088 3.2% 719,660 5.7% +82.6%
Rhode Island Rhode Island 90,820 8.7% 130,655 12.4% +43.9%
South Carolina South Carolina 95,076 2.4% 235,682 5.1% +147.9%
South Dakota South Dakota 10,903 1.4% 22,119 2.7% +102.9%
Tennessee Tennessee 123,838 2.2% 290,059 4.6% +134.2%
Texas Texas 6,669,666 32.0% 9,460,921 37.6% +41.8%
Utah Utah 201,559 9.0% 358,340 13.0% +77.8%
Vermont Vermont 5,504 0.9% 9,208 1.5% +67.3%
Virginia Virginia 329,540 4.7% 631,825 7.9% +91.7%
Washington (U.S. state) Washington 441,509 7.5% 755,790 11.2% +71.2%
West Virginia West Virginia 12,279 0.7% 22,268 1.2% +81.4%
Wisconsin Wisconsin 192,921 3.6% 336,056 5.9% +74.2%
Wyoming Wyoming 31,669 6.4% 50,231 8.9% +58.6%
Amerikanska Sámoa Amerikanska Sámoa 0 %
Guam Guam 0.2 %
Northern Mariana Islands Norðurmarianoyggjar 0 %
Puerto Riko Puerto Riko 3,762,746 98.8% 3,688,455 99.0% -2.0%
Amerikonsku Jómfrúoyggjar Amerikonsku Jómfrúoyggjar 15,196 14.0%
USA USA 35,305,818 12.5% 50,477,594 16.3% +43.0%

Keldur[rætta | rætta wikitekst]

  1. US Census Bureau: "Redistricting Data, First Look at Local 2010 Census Results"
  2. US Census Bureau: "Population by Race and Hispanic or Latino Origin, for the United States, Regions, Divisions, and States, and for Puerto Rico: 2000"
  3. "Archive copy". http://www.america.gov/st/peopleplace-english/2008/August/20080815140005xlrennef0.1078106.html. Heintað 2009-04-17. 
  4. http://www.ehow.com/how_5094027_become-citizen-having-green-card.html
  5. http://articles.latimes.com/2009/mar/15/nation/na-florida-cuba-travel15
  6. "Archive copy". http://latinostudies.nd.edu/pubs/pubs/HispChurchesEnglishWEB.pdf. Heintað 2011-05-19. 
  7. "Detailed Hispanic Origin: 2009" (PDF). Pew Hispanic Center. http://pewhispanic.org/files/factsheets/hispanics2009/Table%206.pdf. Heintað 2011-03-29. 
  8. US Census Bureau: "Redistricting Data, First Look at Local 2010 Census Results"
  9. US Census Bureau: "Population by Race and Hispanic or Latino Origin, for the United States, Regions, Divisions, and States, and for Puerto Rico: 2000"
Wikimedia Commons logo
Wikimedia Commons logo
Sí miðlasavnið