Februar

Februar er 2. mánaði í árinum eftur tí gregorianska kalendaranum og er einasti mánaði, sum hevur 28 dagar (29 tá leypár er).

Hendingar í februar

• 1. februar í 1902 – fótbinding verður bannað í Kina; í 1908 – Carlos kongur og Luis prinsur í Portugal verða myrdir; í 1929 – Popey (Skipper Skræk) er at síggja fyri fyrstu ferð; í 1946 – Norðmaðurin Trygve Lie verður valdur til aðalskrivara í ST; í 1965 – Martin Luther King verður handtikin eftir borgararættindagonguna í Alabama; í 1992 – friðaravtalan, sum ST fekk í lag, byrjar í El Salvador
• 2. februar í 1913 – Grand Central Station, heimsins størsta tokstøð, letur upp í New York; í 1915 – Týskland byrjar kavbátablokadu móti bretsku oyggjunum; í 1972 – Vetrar Olympiadan í Tokyo í Japan byrjar; í 1989 – Suðurafrikanski forsetin Botha fer frá; eftirmaður hansara verður F.W. de Klerk; í 1990 – F.W. de Klerk hevjar bannið móti ANC, sum hevur vart í 20 ár
• 3. februar í 1911 – Ulrich Salchow verður fyri tíggjundu ferð heimsmeistari í listskoyting; í 1917 – USA kvettir diplomatiska sambandið við Týskland; í 1958 – fíggjarliga Benelux samgongan verður stovnsett; í 1966 – Sovjettiskt rúmdarfar ger eina bleyta lending á Mánanum; í 1969 – Yassir Arafat verður valdur leiðari í palestinska frælsisfelagsskapinum PLO; í 1981 – Gro Harlem Brundtland verður fyrsti kvinnuligi forsætismálaráðharri í Noregi; í 1989 – eitt hernaðarkvett støðgar einaræðinum hjá Alfredo Stroessner í Portugal; Stroessner sat við valdið í 35 ár
• 4. februar til 11. februar í 1945 - Jaltaráðstevnan byrjar: Her kjakast Roosevelt, Stalin og Churchill um týsku yvirgevingina; í 1946 - Juan Perón verður valdur til forseta í Argentina; í 1976 - Vetrar Olympiada í Innsbruck í Eysturríki byrjar; í 1999 - Russar royna at skapa ein eftirgjørdan mána;
• 5. februar í 1922 - Fyrsta útgávan av Reader's Digest (Det Bedste) kemur út í USA; í 1931 - Bretski rasarakoyrarin Malcolm Campbell setur á Daytons nýtt heimsmet í at koyra skjótt á landi, ferðin hjá honum er 394 km/h; í 1987 - Iran fremur eitt rakettálop móti Bagdad í Irak; í 1994 - Serbiskar mortaragranatir raka eitt marknaðarpláss í Sarajevo, sum er fult av fólki;
• 6. februar - Samiskur flaggdagur; í 1919 - Bolsjevikkar taka Kiev í Ukraina; í 1952 - Enski kongurin George VI doyr, og Elisabeth II drotning tekur við; í 1957 - Gullstrondin fær fullveldi undir navninum Gana; í 1958 - Flogfarið við ensku Manchester United umborð dettur niður, fleiri kendir leikarar lata lív; í 1968 - 10. Vetrar Olympiadan byrjar í Grenoble í Fraklandi;
• 7. februar í 1971 - Sveitsiskar kvinnur fáa atkvøðurætt; í 1986 - Forsetin á Haiti, Jean-Claude Duvalier, flýggjar til Fraklands; í 1999 - Hussein kongur av Jordan doyr 64 ára gamal;
• 8. februar í 1904 - Russiskt-Japanska kríggið brestir á; í 1974 - Tríggir amerikanskir astronautar venda aftur til Jarðar eftir at hava verið 84 døgn umborð á rúmdarstøðini Skylab; í 1985 - ANC-leiðarin Nelson Mandela sýtur fyri at sleppa leysur við teirri treyt at skula siga frá sær rættin at brúka vald; í 1992 - Vetrar Olympiada í Albertville í Fraklandi byrja;
• 9. februar í 1900 - Dwight Davis setur á stovn tenniskappingina Davis Cup; í 1927 - Eftir harðar bardagar verður kollveltingin í Portugal niðurbard; í 1969 - Amerianska Boeing 747, heimsins størsta rutuflogfar, fer sína jómfrúferð; í 1984 - Sovjettiski leiðarin Andropov doyr. Eftirmaður hansara er Chernenko; í 1986 - Halastjørnan Haley kemur nærri sólini enn nakrantíð áður;
• 10. februar í 1906 - Skipið HMS Dreadnought verður sjósett; í 1910 - Fyrsti kvinnuligi piloturin flýgur solo; í 1923 - Týskarin Wilhelm Röntgen, ið uppdagaði røntgenstrálur, doyr 77 ára gamal; í 1953 - Felagsmarknaður fyri kol og stál verður settur í verk millum fýra evropeisk lond;
• 11. februar í 1928 - Í St. Moritz í Sveis byrjar 2. Vetrar Olympiadan; í 1929 - Í Italia undirskriva Mussolini og pávin ein sáttmála, ið tryggjar fullveldið hjá Vatikaninum; í 1948 - Sovjettiski filmsleikstjórin Sergej Eisenstein doyr; í 1984 - Irak bumbar ikki-hernaðarlig mál í Iran;
• 12. februar í 1924 - Amerikanski pianisturin George Gershwin spælir fyri fyrstu ferð alment stykkið Rhapsody in Blue; í 1929 - Trotskij flýggjar til Turkalands; í 1947 - Franski sniðgevin Christian Dior kemur við sýningini, hann kallar "Nýtt Look"
• 13. februar og 14. februar í 1945 - Teir sameindu bumba Dresden í Týsklandi; í 1980 - Vetrar Olympiadan í Lake Placid í New York, USA byrja; í 1988 - Vetrar Olympiadan í Calgary í Kanada byrjar;
• 14. februar í 1919 - Fólkasamgongan verður stovnað; Bolsjevikkar gera innrás í Estlandi; í 1952 - Vetrar Olympiada byrjar í Oslo í Noregi; í 1966 - Avstralia innførir decimalsskipanina; í 1989 - Ayatollah Khomeini sendir út eina fatwa móti høvundinum Salman Rushdie;
• 15. februar í 1942 - Japan hertekur Singapor; í 1971 - Stóra Bretland og Norðurírland innføra desimalskipanina í pengaverki sínum; í 1989 - Seinastu sovjettisku herdeildirnar fara úr Afghanistan. 10 ár var sovjettiski herurin í landinum; í 1999 - Turkiskar serdeildir handtaka í Nairobi leiðaran í kurdiska arbeiðaraflokkinum, Abdullah Ocalan;
• 17. februar í 1958 - CND verður stovnað í London við sloganinum "Ban the Bomb"; í 1996 - Rúmdarfarið NEAR verður sent upp;
• 18. februar í 1930 - Amerikanski astronomurin Clyde Tombaugh finnur gongustjørnuna Pluto; í 1960 - Áttanda Vetrar Olympiadan byrjar í Squaw Valley í Kalifornia; í 1977 - Deildir hjá Idi Amin myrða ugandiska erkabiskuppin;
• 19. februar í 1915 - Bretsk skip skjóta eftir turkiskum skansum, ið verja Dardanellurnar;
• 20. februar í 1919 - Afghanski emirurin verður myrdur; í 1920 - Amerikansi polarfararin Robert Peary doyr 63 ára gamal; í 1948 - Kommunistarnir taka valdið í Kekkoslovakia; í 1962 - Astronauturin John Glenn gjøgnumførir við 3 ferðum um jørðina fyrstu amerikonsku rúmdarflúgvingina; í 1971 - Idi Amin tekur valdið í Uganda;
• 21. februar í 1916 - Bardagin við Verdun byrjar við einum týskum álopi og heldur fram til tann 18. december; í 1965 - Malcom X, svartur leiðari í USA, verður myrdur í New York; í 1972 - Amerikanski forsetin Richard Nixon byrar vitjan sína í Kina; í 1990 - Namibia í Afrika gerst eitt fullveldisríki;
• 22. februar í 1991 - Irakiskar deildir seta eld á oljubrunnarnar í Kuveit, tá ið tær taka seg úr landinum;
• 23. februar í 1913 - Frákoyrdi forsetin í Meksiko verður skotin; í 1981 - Sivilgardan herjar á spanska tingið - Cortes - eftir eina miseydnaða kvettroynd; í 1994 - Vápnahvíld millum Serbia og Kroatia í Bosnia; í 1999 - Stóra Bretland beinir fyri allari sínari goymslu av minum ætlaðum herfólki til gongu;
• 24. februar í 1903 - Bretskar hernaðardeildir søkja at "øra mullah'inum"; í 1986 - Marcos flýggjar úr Filipinunum, og Corazon Aquino verður tikin í eið sum forseti landsins; í 1987 - Tower-nevndin leggur fram sína frágreiðing um Iran-contra-gøluna; í 1991 - Herdeildirnar undir amerikanskari leiðslu fara undir landátakið móti irakiska herinum;
• 25. februar í 1990 - Violetta Chamorro, sum fær stuðul úr USA, vinnur valið í Nikaragua;
• 26. februar í 1936 - Volkswagen letur upp sína fyrstu verksmiðju í Týsklandi; í 1993 - Bumbuspreinging í World Trade Center í New York City;
• 27. februar í 1900 – enski Labour-flokkurin verður stovnaður; í 1933 - Týska tingið - Ríkisdagurin - brennir í grund; í 1935 - Shirley Temple er higartil yngsti persónurin, sum vinnur ein Oskar; í 1976 - Polisario Front lýsir Vestursahara sjálvstøðugt at vera; í 1997 – bretskir ílegugranskarar hava klonað ein seyð
• 28. februar í 1986 – svenski forsætismálaráðharrin Olof Palme verður myrdur; í 1991 - Flógvakríggið endar
• 29. februar í 1956 – sovjettiski leiðarin Nikita Khrusjtjov forkastar politikkin hjá Stalin