Andorra
| |||
| Tjóðarslagorð: Virtus Unita Fortior | |||
| Tjóðsangur: El Gran Carlemany, Mon Pare Hin stóri Karlamagnus, faðir mín | |||
| |||
| Alment mál | Katanlanskt | ||
| Høvuðsstaður | Andorra la Vella | ||
| Spania hjáprinsur Franskur hjáprinsur |
Joan Enric Vives i Sicília Emmanuel Macron | ||
| StjórnarleiðArif | Xavier Espot Zamora | ||
| Fullveldi | Paréage 1278 | ||
| Vídd - tilsamans - vøtn (%) |
468 km² 0 | ||
| Íbúgvar - tilsamans 2013 - tættleiki |
76 098 162/km² | ||
| Gjaldoyra | Evro | ||
| Tíðarøki | GMT +1 | ||
| Økisnavn á alnetinum | .ad | ||
| Telefonkota | +376
| ||
Andorra (katalanskt: Andorra), alment: Prinsadømið Andorra (katalanskt: Principat d'Andorra) er eitt lítið landfast land í Útsynningsevropa í eystaru Pyreneunum og hevur mark við Spaniu og Frakland.
Høgt uppi í Pyrineafjøllum, á markinum ímillum Fraklands og Spania, er lítla landið Andorra. Landið er fríríki, og stjørnarovastar eru spanski biskupurin av Uruguel í landnyrðingsspania og franski forsetin í felag. Katanlanskt er alment mál; men mong tala eisini franskt og spanskt. Einasti stóri býur í landinum er høvuðsstaðurin, Andorra la Vella.
[rætta | rætta wikitekst]
Navnið "Andorra" er av ókendum uppruna, men (sambært Joan Coromines) heilt vist fyrirómverskt.
Søga[rætta | rætta wikitekst]
- Høvuðsgrein: Andorrisk søga
Politikkur[rætta | rætta wikitekst]
- Høvuðsgrein: Andorriskur politikkur
Landið verður stýrt av einum tingi (Consell General) við 28 tingmonnum, sum velja ein syndikus og tveir hjálparmenn til at hava umsitingina í hondum.
Kommunur[rætta | rætta wikitekst]
- Høvuðsgrein: Kommunur í Andorra
Andorra hevur sjey kommunur, ið verða nevndar comuns (eintal comú):
Landafrøði[rætta | rætta wikitekst]
- Høvuðsgrein: Andorrisk landafrøði
Á markinum millum Spania og Frakland er víðført fjallalendi, Pyreneurnar. Hetta eru høg fjøll, summir topparnir fara upp um 3,000 m. Í einum dali uppi millum fjøllini er eitt lítið sjálvstøðugt land, Andorra.
Búskapur[rætta | rætta wikitekst]
- Høvuðsgrein: Andorriskur búskapur
Fólkasamanseting[rætta | rætta wikitekst]
- Høvuðsgrein: Andorrisk fólkasamanseting
Tann rómversk-katólska kirkjan er størsti trúarbólkur í Andorra; umleið 88 % av fólkinum eru rómverskir katolikkar í 2011.[1]
Mál[rætta | rætta wikitekst]
Tað almenna málið er katalanskt, men tó eru tað mong, ið tosa spanskt. Í Andorra hevur eisini spanskt støðu sum alment viðurkent minnilutamál.
| Móðurmál | % |
|---|---|
| Katalanskt | 38,8% |
| Spanskt | 35,4% |
| Portugusiskt | 15% |
| Franskt | 5,4% |
| Onnur mál | 5,5% |
| 2005 3 PoliticaLinguistica.pdf | |
Mentan[rætta | rætta wikitekst]
- Høvuðsgrein: Andorrisk mentan
Sí eisini[rætta | rætta wikitekst]
Ávisingar úteftir[rætta | rætta wikitekst]
Keldur[rætta | rætta wikitekst]
- ↑ http://www.pewforum.org/2011/12/19/table-christian-population-as-percentages-of-total-population-by-country/
| Lond í Evropa |
| Albania | Andorra | Armenia² | Aserbadsjan¹ | Belgia | Bosnia-Hersegovina | Bulgaria | Danmark | Estland | Eysturríki | Finnland | Frakland | Georgia¹ | Grikkaland | Hvítarussland | Írland | Ísland | Italia | Kasakstan¹ | Kekkia | Kosovo | Kroatia | Kýpros² | Lettland | Liktinstein | Litava | Luksemburg | Malta | Moldova | Monako | Montenegro | Niðurlond | Norðurmakedónia | Noreg | Pólland | Portugal | Rumenia | Russland¹ | San Marino | Serbia | Slovakia | Slovenia | Spania | Stóra Bretland | Sveis | Svøríki | Turkaland¹ | Týskland | Ukraina | Ungarn | Vatikanríkið |
| Sjálvstýrandi øki: Akrotiri og Dhekelia² | Áland | Føroyar | Gibraltar | Guernsey | Jersey | Man |
| 1. Land lutvíst í Asia. 2. Landafrøðiligani í Asia, men ofta roknað sum partur av Evropa av mentanarligum og søguligum ávum. |
