Andorra

Frá Wikipedia, hin frælsa alfrøðin
Principat d'Andorra
Prinsadømið Andorra
Flagg Andorra
(Flagg Andorra)
Skjaldarmerki Andorra
(Skjaldarmerki Andorra)
Tjóðarslagorð:
Virtus Unita Fortior
Tjóðsangur: El Gran Carlemany, Mon Pare

Hin stóri Karlamagnus, faðir mín

Europe location ANR.png
Alment mál Katanlanskt
Høvuðsstaður Andorra la Vella
Spania hjáprinsur
Franskur hjáprinsur
Joan Enric Vives i Sicília
Emmanuel Macron
StjórnarleiðArif Xavier Espot Zamora
Fullveldi Paréage 1278
Vídd
 - tilsamans
 - vøtn (%)
 
468 km²
0
Íbúgvar
 - tilsamans 2013
 - tættleiki
 
76 098
162/km²
Gjaldoyra Evro
Tíðarøki GMT +1
Økisnavn á alnetinum .ad
Telefonkota +376

Andorra (katalanskt: Andorra), alment: Prinsadømið Andorra (katalanskt: Principat d'Andorra) er eitt lítið landfast land í Útsynningsevropa í eystaru Pyreneunum og hevur mark við Spaniu og Frakland.

Høgt uppi í Pyrineafjøllum, á markinum ímillum Fraklands og Spania, er lítla landið Andorra. Landið er fríríki, og stjørnarovastar eru spanski biskupurin av Uruguel í landnyrðingsspania og franski forsetin í felag. Katanlanskt er alment mál; men mong tala eisini franskt og spanskt. Einasti stóri býur í landinum er høvuðsstaðurin, Andorra la Vella.

Navnauppruni[rætta | rætta wikitekst]

Navnið "Andorra" er av ókendum uppruna, men (sambært Joan Coromines) heilt vist fyrirómverskt.

Søga[rætta | rætta wikitekst]

Høvuðsgrein: Andorrisk søga


Politikkur[rætta | rætta wikitekst]

Høvuðsgrein: Andorriskur politikkur


Landið verður stýrt av einum tingi (Consell General) við 28 tingmonnum, sum velja ein syndikus og tveir hjálparmenn til at hava umsitingina í hondum.

Kommunur[rætta | rætta wikitekst]

Høvuðsgrein: Kommunur í Andorra
Andorramap.png

Andorra hevur sjey kommunur, ið verða nevndar comuns (eintal comú):

Landafrøði[rætta | rætta wikitekst]

Høvuðsgrein: Andorrisk landafrøði


Á markinum millum Spania og Frakland er víðført fjallalendi, Pyreneurnar. Hetta eru høg fjøll, summir topparnir fara upp um 3,000 m. Í einum dali uppi millum fjøllini er eitt lítið sjálvstøðugt land, Andorra.

Búskapur[rætta | rætta wikitekst]

Høvuðsgrein: Andorriskur búskapur


Fólkasamanseting[rætta | rætta wikitekst]

Høvuðsgrein: Andorrisk fólkasamanseting


Tann rómversk-katólska kirkjan er størsti trúarbólkur í Andorra; umleið 88 % av fólkinum eru rómverskir katolikkar í 2011.[1]

Mál[rætta | rætta wikitekst]

Tað almenna málið er katalanskt, men tó eru tað mong, ið tosa spanskt. Í Andorra hevur eisini spanskt støðu sum alment viðurkent minnilutamál.

Móðurmál %
Katalanskt 38,8%
Spanskt 35,4%
Portugusiskt 15%
Franskt 5,4%
Onnur mál 5,5%
2005 3 PoliticaLinguistica.pdf

Mentan[rætta | rætta wikitekst]

Høvuðsgrein: Andorrisk mentan


Sí eisini[rætta | rætta wikitekst]

Ávisingar úteftir[rætta | rætta wikitekst]

Keldur[rætta | rætta wikitekst]

  1. http://www.pewforum.org/2011/12/19/table-christian-population-as-percentages-of-total-population-by-country/


Lond í Evropa
Albania | Andorra | Armenia² | Aserbadsjan¹ | Belgia | Bosnia-Hersegovina | Bulgaria | Danmark | Estland | Eysturríki | Finnland | Frakland | Georgia¹ | Grikkaland | Hvítarussland | Írland | Ísland | Italia | Kasakstan¹ | Kekkia | Kosovo | Kroatia | Kýpros² | Lettland | Liktinstein | Litava | Luksemburg | Malta | Moldova | Monako | Montenegro | Niðurlond | Norðurmakedónia | Noreg | Pólland | Portugal | Rumenia | Russland¹ | San Marino | Serbia | Slovakia | Slovenia | Spania | Stóra Bretland | Sveis | Svøríki | Turkaland¹ | Týskland | Ukraina | Ungarn | Vatikanríkið
Sjálvstýrandi øki: Akrotiri og Dhekelia² | Áland | Føroyar | Gibraltar | Guernsey | Jersey | Man
1. Land lutvíst í Asia. 2. Landafrøðiligani í Asia, men ofta roknað sum partur av Evropa av mentanarligum og søguligum ávum.
Wikimedia Commons logo
Sí miðlasavnið