Suðursudan
| |||
Tjóðarslagorð: "Justice, Liberty, Prosperity" (føroyskt: Rættferð, Frælsi, Hepni) | |||
Tjóðsangur: "South Sudan Oyee!" | |||
Alment mál | Enskt | ||
Høvuðsstaður | Juba | ||
Forseti | Salva Kiir Mayardit | ||
Varaforseti | Riek Machar | ||
Fullveldi | 9. juli 2011 (frá Sudan) | ||
Vídd - tilsamans - vøtn (%) |
619,745 km² | ||
Íbúgvar - tilsamans 2010 - tættleiki |
8,260,000 13,33/km² | ||
Gjaldoyra | Sudanskur dinarur (SDG) | ||
Tíðarøki | UTC +3 | ||
Økisnavn á alnetinum | .sd | ||
Telefonkota | +249
| ||
Lýðveldið Suðursudan (enskt: Republic of South Sudan) er eitt land í Miðafrika, sum lýsti seg sjálvstøðugt 9. juli 2011. Størsti býurin og høvuðsstaður er Juba. Stórur munur er á, hvussu fólkið livir í arábiska Sudan og afrikanska Suðursudan. Mál, átrúnaðir, siðir og húsabygging eru púra ólik.[1]
Loysing
[rætta | rætta wikitekst]Suðursudan bleiv sjálvstøðugt land í 2011, eftir at ein fólkaatkvøða bleiv hildin um loysing frá Sudan. Fólkaatkvøðan var í døgunum frá 9. januar til 15. januar 2011. Forsetin í Sudan, Omar Bashir, góðkennir úrslitið av fólkaatkvøðuni, og at Suðursudan tekur loysing. Fólkaatkvøðan varð ásett longu í 2005, tá partarnir samdust um eina friðaravtalu, sum endaði ta longsta borgarakríggið í Afrika. Tí eru fólk fegin um, at landið nú er býtt sundur í tvey lond. Men enn er ikki friður. Stríð er framvegis um markið millum londini bæði, og heldur ikki er semja um, hvør fær økið Abyie, sum er størsta oljuøkið í Sudan. Hóast kríggið formliga er liðugt, prutlar tað undir lokinum, og tí hevur ST framvegis 7000 friðarvarðveitandi hermenn í landinum [2].
Í Sudan (Norðursudan) búgva umleið 1,5 milliónir suðursudanesarar, sum stjórnin síðan í 2010, hevur goldið ferðaseðilin fyri, um tey vildu fara heimaftur [3]. Tí tilboðnum hava fólk í hundraðtúsundatali tikið av. Og við einum valúrsliti, har 99 % luttóku og 98,6 % av teimum atkvøddu fyri einum sundirbýti av Suður- og Norðursudan [4], sær tað út til, at talið av flóttafólkum, sum flyta heimaftur, fer at økjast enn meira.
Hungursneyð
[rætta | rætta wikitekst]Hungursneyð var lýst í Suðursudan í februar 2017. Hungursneyðin er hin ringasta í heiminum seinastu árini. Sameindu Tjóðir (ST) hevur heitt á heimsins lond um at hjálpa. Føroyska landsstýrið hevur í apríl 2017 latið 1,4 milliónir stuðli til World Food Programme, ið skal nýtast í Suðursudan, har stórur partur av fólkinum livir undir hungursmarkinum, fyrst og fremst vegna ein svíkjandi búskap í landinum og eitt borgarakríggj, ið hevur vart í nøkur ár.[5] Borgarakríggj og turkur eru høvuðsatvoldirnar til álvarsomu støðuna. Borgarakríggj hevur verið í landinum síðan 2013, tá eitt stríð tók seg upp millum forsetan og ein av hansara varamonnum. Um 300.000 fólk eru mett at verða deyð í borgarakrígnum.
Keldur
[rætta | rætta wikitekst]- ↑ http://www.bbc.co.uk/news/mobile/world-africa-13351773
- ↑ http://www.newser.com/article/d9obkf701/un-approves-peacekeeping-force-with-7000-troops-for-south-sudan-on-eve-of-independence.html
- ↑ http://www.brookings.edu/opinions/2011/0708_south_sudan_independence_ferris.aspx
- ↑ http://www.nrk.no/nyheter/verden/1.7473598
- ↑ http://www.oyggjatidindi.com/landsstyrid+letur+14+million+i+neydhjalp+til+sudursudan.html