Norðurkýpros

Frá Wikipedia, hin frælsa alfrøðin
Turkiska lýðveldið Norðurkýpros
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti  (Turkiskt)
Flagg Coat of arms
Tjóðsangur: İstiklal Marşı
Independence March
Staðseting av Norðurkýpros
Høvuðsstaður
og størsti býur
Norður Nicosia
35°11′N 33°22′E / 35.183°N 33.367°E / 35.183; 33.367
Almenn mál Turkiskt
Íbúgvanavn Turkish Cypriot
Stjórn Unitary semi-presidential republic
 -  Forseti Ersin Tatar
 -  Forsætisráðharri Ersan Saner
Lóggávuting Assembly of the Republic
Sjálvræði frá Republic of Cyprus
 -  Proclaimed 15. november 1983 
 -  Viðurkent bert av Turkalandi 
Øki
 -  Tilsamans 3,355 km2 (174 um tað telur við)
1,295 sq mi
 -  Vatn (%) 2.7
Fólkatal
 -  2013 meting 301,988[1]
 -  2011 fólkateljing 286,257
 -  Tættleiki 86/km2 (116th)
223/sq mi
GDP (nominelt) 2014 meting
 -  Tilsamans $4.273 billion[2]
 -  Fyri hvønn $15,302[2] (for 2013)
Gjaldoyra Turkish lira Fyrimynd:Turkish lira (TRY)
Tíðarsona EET (UTC+2)
 -  Summar (DST) EEST (UTC+3)
Koyring í vinstru síðu
Telefonkota +90 392
Internet TLD .nc.tr or .ct.tr;
wide use of .cc

Lýðveldið Norðurkýpros varð stovnað eftir turkiska innrás á oynna Kýpros í 1974 – eftir eitt kvett, sum griksku kýpriotarnir saman við griksku hernaðarjuntuni av grikska meginlandinum skipaðu fyri. Kýpros bleiv í 1974 býtt í tvey, sum umfatar tveir triðingar av oynni, sum er grikski parturin, og norðari parturin, har turkar halda til. Í altjóða høpi hevur heimssamfelagið góðkent statin Kýpros, men í 1974 fóru 40.000 turkiskir hermenn á land á Kýpros, og hetta førdi til, at oyggin bleiv býtt í tvey. Turkaland vildi ikki góðkenna kypriotiska statin, har Grikkaland hevði politiska meirlutan. 80 % av íbúgvunum eru grikkar og 20 % eru turkar í Kýpros. Innrásin av turkisku hermonnunum í 1974 førdi til, at grikkar, sum búðu í norðara parti av oynni, flýddu suðureftir, og tey, sum ikki flýddu, vórðu blakað úr norðara partinum. Og turkar, sum búðu í sunnara parti av oynni, fluttu til norðara partin. Síðani 1977 hevur ST roynt at sameina oynna, men uttan úrslit. Skipað varð fyri fólkaatkvøðu at sameina oynna, men 75,8 % av grikkum atkvøddu nei, tí bara helvtina av grikkum fingu síni heim aftur í norðara partinum. 64,9 % av turkunum atkvøddu ja fyri samanlegging. 1. mai 2004 bleiv Kýpros limur í ES, men ES-lógirnar galda bara fyri grikska partin. Og politiska støðan á Kýpros er orsøkin til, at Turkaland hevur trupulleikar at gerast limur í ES-felagsskapinum.

Keldur[rætta | rætta wikitekst]