Føroyska krónan

Føroyskur 200-krónuseðil. Á aðrari síðuni er ein náttfirvaldur, og á hinari er ein mynd av Tindhólmi.

Føroyska krónan hevur sama virði sum danska krónan (DKK). Serligir føroyskir seðlar verða prentaðir til nýtslu í Føroyum, hóast føroyskir myntir ikki verða slignir. Føroyskir pengaseðlar eru viðurkendir, men tá ið Føroyar ikki hava egið gjaldoyra, er ein føroysk króna tað sama sum ein donsk króna.

• 1 króna = 100 oyru
• 100 krónur ≈ 13,50 evrur (euro)
• 1 evra ≈ 7,50 krónur

Síðani 1951 hevur Danski tjóðbankin prentað føroyskar pengaseðlar við føroyskum teksti. Virðið á føroysku seðlunum er tað sama sum á teimum donsku pengaseðlunum. Støddin er eisini tann sama. Høvuðsevnini á teimum pengaseðlunum, sum komu í 2012, eru føroysk djór og føroysk náttúra. Á eini síðu eru djór og á hinari síðuni er ein landslagsmynd. Tað er føroyski listamaðurin Zacharias Heinesen, sum hevur gjørt vatnlitsmyndirnar á teimum seðlunum, ið komu út í 2012. Myndevnini eru við til at geva pengaseðlunum ymiskleika. Myntirnar í Føroyum eru tær somu sum í Danmark.

Søgan um føroysku krónuna

Tíggju krónur juni 1940, stemplaðir av Amtinum.

Undir seinna heimsbardaga varð sjálvstøðug føroysk króna stovnsett. Føroyska krónan varð við lóg ásett at vera 1/20 av enska pundinum. Hesi bæði gjaldoyruni vóru tá í einari sonevndari Currency board-skipan, sum merkir, at tvey gjaldoyru ella fleiri eru sett beinleiðis í lutfall til hvørt annað. Minkar eitt í virði, so minkar hitt ella hini við. Orsøkin til stovnanina av føroysku krónuni var týska hersetingin av Danmark. Í Føroyum hildu danskir myndugleikar formliga fram at vera til. Sambært føroyskari løgfrøði varð Danmark ongantíð hersett, men flutt í Amtmansborgina í Havn. Amtmaður umsat so at siga alt, sum danskir myndugleikar undan honum høvdu gjørt. Tí varð krónan ikki avtikin, hon helt fram at vera til, óheft av veruligu donsku krónini.

Í fyrstu atløgu fingu danskir seðlar eitt stempul frá amtmanni, sum segði frá, at seðilin bara var galdandi í Føroyum. Seinni vóru tó serligir seðlar prentaðir og myntir slignir til føroyska nýtslu. Hesir nýggju føroysku pengarnir vórðu framleiddir í Onglandi. Føroyska gjaldoyrað varð verandi soleiðis líka til 1949, hóast seinni heimsbardagi endaði í 1945. Heimastýrisskipanin kom ikki í gildi fyrr enn í 1948, og ikki fyrr enn eftir hetta varð føroyska krónan broytt til tað, hon er í dag. 12. apríl 1949 kom lóg í gildi, sum ásetir, at Føroyar hava egið gjaldoyra, sum eitur ein króna. Og lutfallið millum føroysku og donsku krónuna er 1 króna = 1 krone. Í lógini verður eisini ásett, at serligir føroyskir seðlar verða prentaðir til nýtslu í Føroyum. Men eingir serligir føroyskir myntir verða slignir. Danskir myntir verða brúktir í Føroyum. Lógin hevur gildi enn. Tí er, sambært lóg, einasta lógliga gjaldoyra í Føroyum hin føroyska krónan (og danskir myntir), sum tó hevur sama virði sum hin danska.

Sí eisini

• Danska krónan

Slóðir úteftir

• Lov nr. 248 frá 12. april 1949 om pengesedler m.v. på Færøerne.
• Danmarks Nationalbank: Færøernes seddelserie Archived 2014-04-26 at the Wayback Machine.
• Ron Wise's World Paper Money - Faroe Islands Archived 2006-02-10 at the Wayback Machine (myndir).