Sí keldu fyri Amerikonsk landafrøði

[[Mynd:United_States_(orthographic_projection).svg|thumb|right|250px|USA er merkt við grønum.]]
'''Sambandsríki Amerika''' ella '''USA''' er triðstørsta land í heiminum. Tað er tveir fimtingur av [[Norðuramerika|norðuramerikanska meginlandinum]], 9 tíðarsonur eru <ref>{{Cite web |url=http://geography.about.com/od/physicalgeography/a/timezones.htm |title=Archive copy |accessdate=2011-06-10 |archive-date=2013-12-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131203045153/http://geography.about.com/od/physicalgeography/a/timezones.htm |dead-url=yes }}</ref>, og landið er skift sundur í 50 statir. Fimmti ríki eru í sambandsríkjunum, tá eru [[Alaska]], ið fer langt norður um pólkring, og [[Hawaii]], langt vesturi í [[Kyrrahav]]i, við. Tveir stórir fjallaryggir eru, [[Appalachiafjøll]] eystantil og [[Klettafjøll]] vestantil; stórur partur av landslagnum eru víðar grasfløtur. 

Í so stórum landi sum USA er stórur munur á veðurlagnum. Í [[Alaska|Norðuralaska]] er tað kaldasta, ið veðurfrøðingar hava mált, heilt niður á -62,2 °C (-80°[[Fahrenheit|F]]), meðan tað hinvegin í [[Death Valley]], [[Kalifornia]] er mált upp á 56,7 °C (134 °F), ið er tann næsthægsta hitamáting í øllum heiminum. Í [[USA]] er yvirhøvur landveðurlag, t.d. í norðara parti av landinum temprað, í sunnara subtropiskt. Tað, at fjallagarðarnir ganga norður og suður fram við vestur- og eysturstrondini, hevur stóra ávirkan á veðurlagið. 

Markið ímillum [[USA]] og [[Kanada]] er heimsins longsta landamark. 

== Hvar ==

USA er stórur partur á [[norðuramerika]]nska meginlandinum. USA er vestan úr [[Atlantshav]]i, eystur í [[Kyrrahav]], norðan úr [[Meksiko]] og suður úr [[Kanada]]. Tilsamans er USA 9,8 mió km² stórt, 7024 ferðir størri enn [[Føroyar]]. 

== Í stuttum um USA ==
[[Mynd:Hawai'i.jpg|thumb|right|250px|[[Hawaii (oyggj)|Hawai'i]] er størsta oyggj í USA <ref>http://www.worldislandinfo.com/USLARGESTV1.html</ref>. Oyggin er 10,432.5 ferkilometrar til støddar.]]
* Norðasta stað: [[Point Barrow]], [[Alaska]].
* Syðsta stað: [[Ka Lae]], [[Hawaii]].
* Vestasti stað: [[Peaked Island]], [[Alaska]].
* Eystasti stað: [[Sail Rock]], [[Maine]].
* Hægsti staður: [[McKinleyfjøll]], [[Alaska]] 6,194 m (20,320 ft).
* Lægsti staður: [[Death Valley]], [[Kalifornia]] −86 m (−282 ft).
* Høvuðsstaður: [[Washington DC]].
* Størsti býir: [[New York City]], [[Los Angeles]], [[Chicago]].
* Landsvídd: 9,826,675 km<sup>2</sup>.
* Høvuðsáir: [[Missouriá]], [[Mississippiá]], [[Yukoná]].
* Størsti fossur: [[Niagarafossur]].
* Vøtn: [[Superiorvatn]], [[Huronvatn]], [[Michiganvatn]], v.fl.
* Størsta vatn: [[Superiorvatn]].
* Vøtn (í %): 6,76 %
* Firðir: [[Collegefjørður]], [[Nassaufjørður]], [[Russelfjørður]], v.fl.
* Størsta oyggj: [[Hawaii (oyggj)|Hawaiʻi]], [[Hawaiioyggjar]].
* Strandalinja: 19,920 km. 
* Høv: [[Kyrrahav]]ið, [[Atlantshav]]ið, [[Meksikoflógvin]], v.fl.
* Mesti kuldi: −62.2 °C (−80 °[[Fahrenheit|F]]), [[Point Borrow]], [[Alaska]] <ref>http://www.usatoday.com/weather/wcstates.htm</ref>.
* Mesti hiti: 56.7 °C (134 °[[Fahrenheit|F]]), [[Death Valley]], [[Kalifornia]] <ref>http://www.nps.gov/deva/planyourvisit/upload/Weather.pdf</ref>.

== Sundurbýti ==

Landið er býtt í 50 statir, eindardistriktið [[Washington DC]] (sum eisini er høvuðsstaður) og fleiri partar handan hav. Av teimum er oyggin [[Puerto Riko]] í [[Karibiahav]]inum størsti parturin og har tað búgva flest fólk. Aðrar oyggjar, sum USA eigur, eru til dømis [[Amerikonsku Jómfrúoyggjar]], [[Amerikanska Sámoa]], [[Guam]], [[Norðurmarianoyggjar]], [[Midwayoyggjar]] og nógvar oyggjar við ongum fólki (til dømis [[Palmyraoy]], [[Johnstonoy]], [[Bakeroy]], [[Wakeoy]], [[Howlandoy]], v.fl.). Á mongum oyggjum eru amerikanskar hernaðarstøðir. Síðani 1898 hevur USA havt eina stóra marinustøð á [[Kuba]] - [[Guantánamo]]flógvi. Guantánamoflógvin hevur serligan leiklut og verður stýrdur av amerikonsku verjuni.

{{location map start |USA |float=none|width=600}}
{{location map marker |USA |lat=30 |long=40 |label=<small>[[Texas]]|position=right}} 
{{location map marker |USA |lat=30 |long=14 |label=[[Louisiana]]|position=bottom}}
{{location map marker |USA |lat=32 |long=-8 |label=[[Alabama]]|position=bottom}}
{{location map marker |USA |lat=32 |long=-19 |label=[[Georgia (USA)|Georgia]]|position=bottom}}
{{location map marker |USA |lat=32 |long=3 |label=[[Mississippi]]|position=top}}
{{location map marker |USA |lat=40 |long=19 |label=[[Iowa]]|position=bottom}}
{{location map marker |USA |lat=40 |long=39 |label=[[Nebraska]]|position=bottom}}
{{location map marker |USA |lat=43 |long=40 |label=[[Suðurdakota]]|position=bottom}}
{{location map marker |USA |lat=45 |long=23 |label=[[Minnesota]]|position=bottom}}
{{location map marker |USA |lat=45 |long=40 |label=[[Norðurdakota]]|position=top}}
{{location map marker |USA |lat=45 |long=69 |label=[[Montana]]|position=top}}
{{location map marker |USA |lat=42 |long=66 |label=[[Wyoming]]|position=bottom}}
{{location map marker |USA |lat=43 |long=87 |label=[[Idaho]]|position=bottom}}
{{location map marker |USA |lat=44 |long=108 |label=[[Oregon]]|position=bottom}}
{{location map marker |USA |lat=37 |long=112 |label=[[Kalifornia]]|position=top}}
{{location map marker |USA |lat=39 |long=82 |label=[[Utah]]|position=bottom}}
{{location map marker |USA |lat=39 |long=99 |label=[[Nevada]]|position=bottom}}
{{location map marker |USA |lat=34 |long=86 |label=[[Arisona]]</small>|position=bottom}}
{{location map marker |USA |lat=34 |long=65 |label=[[Nýmeksiko]]|position=bottom}}
{{location map marker |USA |lat=38 |long=63 |label=[[Kolorado]]|position=bottom}}
{{location map marker |USA |lat=47 |long=103 |label=[[Washington]]|position=bottom}}
{{location map marker |USA |lat=37 |long=37 |label=[[Kansas]]|position=top}}
{{location map marker |USA |lat=26 |long=9 |label=[[Puerto Riko]]|position=left}}
{{location map marker |USA |lat=24.5 |long=9 |label=[[Amerikanska Sámoa|Sámoa]]|position=left}}
{{location map marker |USA |lat=24.5 |long=0 |label=[[Guam]]|position=right}}
{{location map marker |USA |lat=25.5 |long=-7 |label=[[Norðurmarianoyggjar]]|position=right}}
{{location map marker |USA |lat=26.5 |long=0 |label=[[Amerikonsku Jómfrúoyggjar|Jómfrúoyggjar]]|position=top}}
{{location map marker |USA |lat=37 |long=16 |label=[[Missouri]]|position=bottom}}
{{location map marker |USA |lat=33 |long=16 |label=[[Arkansas]]|position=top}}
{{location map marker |USA |lat=34 |long=34 |label=[[Oklahoma]]|position=top}}
{{location map marker |USA |lat=43 |long=8.5 |label=[[Wisconsin]]|position=bottom}}
{{location map marker |USA |lat=39 |long=4.8 |label=[[Illinois]]|position=bottom}}
{{location map marker |USA |lat=28.5 |long=103|label=[[Alaska]]|position=bottom}}
{{location map marker |USA |lat=25 |long=69 |label=[[Hawaiioyggjar]]</small>|position=top}}
{{location map marker |USA |lat=28 |long=-30 |label=[[Florida]]|position=top}}
{{location map marker |USA |lat=37 |long=-34 |label=[[Virginia]]|position=top}}
{{location map marker |USA |lat=37.5 |long=-26 |label=[[Vesturvirginia]]|position=top}}
{{location map marker |USA |lat=39 |long=-18 |label=[[Ohio]]|position=top}}
{{location map marker |USA |lat=38.7 |long=-6 |label=[[Indiana]]|position=bottom}}
{{location map marker |USA |lat=42 |long=-9 |label=[[Michigan]]|position=bottom}}
{{location map marker |USA |lat=35 |long=-34 |label=[[Norðurcarolina]]|position=top}}
{{location map marker |USA |lat=33 |long=-30.5 |label=[[Suðurcarolina]]|position=top}}
{{location map marker |USA |lat=36.5 |long=-10 |label=[[Kentucky]]|position=bottom}}
{{location map marker |USA |lat=34.9 |long=-6 |label=[[Tennessee]]|position=bottom}}
{{location map marker |USA |lat=42.6 |long=-37 |label=[[New York]]|position=bottom}}
{{location map marker |USA |lat=40 |long=-32 |label=[[Pennsylvania]]|position=top}}
{{location map marker |USA |lat=40 |long=-46 |label=[[New Jersey]]|position=right}}
{{location map marker |USA |lat=38.5 |long=-44 |label=[[Delaware]]|position=right}}
{{location map marker |USA |lat=37.5 |long=-46 |label=[[Maryland]]|position=right}}
{{location map marker |USA |lat=45 |long=-43 |label=[[Vermont]]|position=top}}
{{location map marker |USA |lat=45.5 |long=-56 |label=[[Maine]]|position=top}}
{{location map marker |USA |lat=43.5 |long=-51.5 |label=[[New Hampshire]]|position=right}}
{{location map marker |USA |lat=41.6 |long=-51 |label=[[Connecticut]]|position=bottom}}
{{location map marker |USA |lat=41.8 |long=-54.8 |label=[[Rhode Island]]|position=right}}
{{location map marker |USA |lat=42.3 |long=-52 |label=[[Massachusetts]]|position=right}}
{{location map end |USA |caption= Økir í USA, yvirlit.}}

== Fjøllini ==

Størstu fjallaryggirnir í USA, kavataktu [[Klettafjøll]] og skógarklæddu [[Appalachiafjøll]], eru ólíkir í útsjónd og í skapi. Atvoldin til tað er aldur. [[Klettafjøll]] eru ung fjøll, sum enn ikki eru brýnd niður og broytt í skapi. [[Appalachiafjøll]] eru ímillum elstu fjøll í heiminum, og vindur, regn og skriðísur í farnum ístíðum hava brýnt tey niður. 

== Býir ==
''Sjá eisini [[listi yvir amerikanskar býir eftir íbúgvatali]]''
[[Mynd:Lower_Manhattan_from_Helicopter.jpg|thumb|right|250px|[[New York City]], [[New York]].]]
Heili 82 % av fólkinum búgva í býum <ref>http://www.guardian.co.uk/news/datablog/2009/aug/18/percentage-population-living-cities</ref>, og USA verður eisini mett at vera eitt tað mest [[Urbanisering|urbaniseraða]] landið í heiminum. [[New York City]] í [[New York]] er størsti býur, har búgva 8 milliónir fólk, síðan eru tað [[Los Angeles]] í [[Kalifornia]] og [[Chicago]] í [[Illinois]].  

{| class="wikitable"
!
!Býur, Stat
!Íbúgvar
|-
|1
|{{flagicon|New York}} [[New York City]], [[New York]]
|8 214 426
|-
|2
|{{flagicon|Kalifornia}} [[Los Angeles]], [[Kalifornia]]
|3 849 368
|-
|3
|{{flagicon|Illinois}} [[Chicago]], [[Illinois]]
|2 833 321
|-
|4
|{{flagicon|Texas}} [[Houston]], [[Texas]]
|2 144 491
|-
|5
|{{flagicon|Arizona}} [[Phoenix]], [[Arizona]]
|1 512 986
|-
|6
|{{flagicon|Pennsylvania}} [[Philadelphia]], [[Pennsylvania]]
|1 448 394
|-
|7
|{{flagicon|Texas}} [[San Antonio]], [[Texas]]
|1 296 682
|-
|8
|{{flagicon|Kalifornia}} [[San Diego]], [[Kalifornia]]
|1 256 951
|-
|9
|{{flagicon|Texas}} [[Dallas]], [[Texas]]
|1 232 940
|-
|10
|{{flagicon|Kalifornia}} [[San Jose]], [[Kalifornia]]
|945 942
|}

== Vesturríkini ==
[[Mynd:Saguaro_Sunset.jpg|thumb|right|250px|[[Sonoranoyðimørk]], [[Arizona]].]]
Fram við vesturstrondini nakað langt suður er lýtt veður og nógv avfall. Orsøkin til hetta er vesturættin, sum liggur inn úr tí flógva [[japan]]ska streyminum, sum rekur norðan við landinum.

Landslagið og veðurlagið í vesturríkjunum í [[USA]] eru ógvuliga skiftandi. Ísur og kavi í [[Alaska]] og [[Colorado]], [[oyðimørk]] í [[Nevada]] og [[Arizona]] og lýsbeltisveðurlag í [[Hawaii]] og [[Guam]]. Í [[Kyrrahav]]sstrondini flyta stórbýir sum [[Seattle]], [[Portland]] og [[San Francisco]] út fisk, frukt og við um allan heim. Fyri vestan er eisini [[Hollywood]], háborgin hjá filmídnaðinum, og [[Silicon Valley]] í [[Kalifornia|Norðurkalifornia]], sum er miðdepil fyri hátøkniligari teldumenning. [[Sun Valley]] í [[Idaho]], har tú kanst sóla tær um summarið og standa á skíðum um veturin, er ein av kendastu frítíðarstaðunum í USA. 

[[Klettafjøll]] eru ein fjallarøð í Vesturamerika sum røkkur frá [[Kanada]] til [[New Mexico]]. Landslagið í [[Klettafjøll]]um er sera vakurt, og summastaðni hava teir friðað stórar víddir, so har má ikki mannahond koma at. Á hesum friðaða landi gongur nøgd av [[dýr]]um, sym sjálvsagt eisini eru friðað. Har eru t.d. [[bævrar]], [[bjarnir]], [[visundar]], v.f. Her kanst tú síggja brøtt fjøll, gjáir, grønar líðir, dimmar, vøkur vatn, risatrø, heitar goskeldur og ikki at gloyma, [[bjarnir]] og visundar. 

Fleiri stórar áir renna gjøgnum hálendið, og tær hava ofta skorið seg langt niður, so tær nú renna í djúpum gjáum. Ein av teimum, Koloradogjógv í [[Arisona]], ''[[Grand Canyon]]'', er 1.800 m. djúp. Henda gjógv er so vøkur, at nøgd av fólki á hvørjum ári leitar vestur hagar at síggja hana, grótið í gjáarbakkunum er reytt og violett á liti. Einastaðni, har gjógvin er heldur smøl, ''Columbia'', er nú avbyrgd, og úr henni verður vatn veitt til eina líka stóra landvídd. Fleiristaðni vestan fyri fjøllini eru stórar háfløtur. Summar av fløtunum liggja sum hagi, og har ganga stór fylgi av neyti og [[Seyður|seyði]]. Men har eru eisini stór strekki, sum eru uppdyrkað, til dømis rundan um býin [[Salt Lake City]] í [[Utah]]. 

Í [[Nevada]], [[Arisona]] og [[Nýmeksiko]] er steikjandi heitt, og har eru stór strekki, ið liggja sum oyðimerkur. 

Jarnbreytirnar eru bæði nógvar og langar. Í seinastu árunum eru nógvar nýggjar jarnbreytir lagdar og vegir gjørdir. 

=== Alaska ===
[[Mynd:Diamond_Head_from_Waikiki_Beach.jpg|thumb|right|250px|[[Waikiki]], [[Hawaii]].]]
[[Alaska]], sum USA keypti frá [[Russland]]i í 1867 <ref>http://wayback.archive.org/web/jsp/Interstitial.jsp?seconds=5&date=1207830337000&url=http%3A%2F%2Fwww.state.gov%2Fr%2Fpa%2Fho%2Ftime%2Fgp%2F17662.htm&target=http%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F20080410122537%2Fhttp%3A%2F%2Fwww.state.gov%2Fr%2Fpa%2Fho%2Ftime%2Fgp%2F17662.htm</ref>, er stórt land, dupult so stórt sum [[Skandinavia]] tilsamans. Tað mesta av tí er fjallalendi, og har er hægsta fjallið í [[Norðuramerika]], Mount Mac Kinley, 6187 m. Í [[Alaska]] tíðnar kavin ógvuliga seint, har er frost einar 8 mánaðir av árinum, og jørðin er altíð botnfryst. Har er ógvuliga kalt um vetrarnar, -62°C (−80 °[[Fahrenheit|F]]) hava tey mált, og har legst øgiligur kavi niður. Fram við [[Íshav]]inum eru sum í [[Kanada]] frystar mýrar, og sunnari vaksa skógir, ið eru so stórir, at teir tykjast ongan enda at taka. Har høgga teir nakað av viði. 

=== Hawaii ===

Hawaii liggur í [[Kyrrahav]]inum. Oyggjarnar eru 20 í tali, men bara sjey eru bygdar. Átta tær størstu oyggjarnar í Hawaii eru einar 4.000 km í ein útsynning úr [[San Francisco]], [[Kalifornia]]. Tann størsta oyggin eitur [[Hawaii (oyggj)|Hawaii]], og høvuðsstaðurin eitur [[Honolulu]]. Hawaiioyggjar hava tropiskt veðurlag, og helmingurin av oyggjunum er skógvaksin. Hawaiioyggjar eru stutt norðan fyri [[ekvator]] (miðkring), og tí kundu vit hildið, at veðurlagið var heitt og kvalið; men so er ikki. Tað finst valla fagrari og frískligari veðurlag, tí havvindarnir svala so væl, so at sumrini eru ikki heitari enn tey við [[Miðjarðarhav]]ið og vetrarnir nakað sum summar í [[Týskland|Norðurtýsklandi]]. Tað lýggja veðurlagið á [[Hawaii]] og fram við [[Kyrrahav]]inum ger eisini, at nógv fólk allastaðni úr USA leitar hagar. 

== Miðríkini ==
[[Mynd:Pastoral-barn.jpg|thumb|right|250px|[[Traverse City]], [[Michigan]].]]
Miðskeiðis í USA og [[Kanada]] eru [[Stóru Grasfløturnar]] ([[Enskt mál|enskt]] ''Great Plains'') ella prerian, sum lendið eisini verður kallað. Á hesum óføra víða lendið er heitt og turt um summarið og kuldi og kavi um veturin. [[Trø]] vaksa bara við áir og vøtn. Fyrr, tá ið fløturnar vóru albeittar við síðum grasi, gingu fleiri milliónir visundar har. Nú eru fløturnar veltar. Mesta grøðin er hveiti og mais. 

Miðríkini í USA eru best kend fyri cowboylívið og stórar neytagarðar, men har er eisini besta kornlendið í USA og nógv stór oljureinsiverk. Her eru høg fjøll, fruktagóðar fløtur, og her renna [[Mississippiá|Mississippi]] og allar áirnar, sum renna í hana. Í [[Texas]] og [[Oklahoma]] er nógv [[olja]] og gass, og í [[Wyoming]] og [[Montana]] er nógv kol. Í [[Klettafjøll]]um eru stórir tjóðargarðar, til dømis [[Yellowstone National Park]] og [[Glacier National Park]], og í fjøllunum eru mong steinsløg. Veðurlagið í miðríkjunum skiftir við árstíðunum; kalt um veturin og brennandi heitt um summarið, og har eru javnan melduródnir og heglingsstormar. 

Á markinum ímillum [[Kanada]] og USA eru eisini Stóruvøtn ([[Enskt mál|enskt]] ''Great Lakes''). Hesi vøtn rúma um fimtingin av øllum vatni í heiminum. Í [[Niagaraá]], sum rennur úr Erievatni í Ontariovatn, eru hinir viðgitnu [[Niagarafossur|Niagarafossar]] ([[Enskt mál|enskt]] ''Niagara Falls''). 

Um veturin er ættin inni í landinum mest útnyrðingur og norðan. Tær koma norðan úr kuldanum í Kanada, og hava bæði nógvan kulda og kava við sær. Av tí at eingi fjøll eru at líva, strúka tær líka suður móti Meksikohavi, soleiðis, at har sum annars er heitt veðurlag, kann tó vera frost viðhvørt. 

Í [[Texas]] er turt, og har eru ógvuliga stórir neytagarðar. Suðuri við strondina og nakað norður regnar, og har dyrka teir [[hveiti]], [[mais]], [[rís]] og [[bummull]]. Summarið er heitt inni í landinum. Ofta kann tað henda, at slavin, heitt luft úr [[Meksikoflógvin|Meksikohavi]] rekur langt norður í landið, tá kann køld luft norðanífrá møta henni, og hetta ger, at tað verður skaðastormar og grimdarregn. ´

== Eysturríkini ==
[[Mynd:TableRockMountain.jpg|thumb|right|250px|Table Rock-fjøll, [[South Carolina]].]]
Góðar havnir, fruktagóð jørð og nógv ráevni hava gjørt, eysturríkini er eitt hitt fjølbygdasta í landinum. Tað var á eysturstrondina, at niðursetufólkini úr [[Evropa]] komu í [[16. øld]]. Nú eru nakrir av størstu býunum í landinum her, m.a. [[New York City]] og [[Washington DC]], umframt teir áður so týdningarmiklu ídnaðardeplarnir [[Chicago]], [[Detroit]] og [[Cleveland]] við [[Stóruvøtn]]. 

Norðari partur av eysturstrondini líkist nógv aftur í landslagið í [[Evropa|Vesturevropa]]. Har eru heilt djúpir áarósar sum firðir. Nakað inn í landinum er víðført fjallalendi, [[Appalachiafjøll|Appalakka]]- og [[Alleghenyfjøll]]. Hesi fjøllini eru fyri tað mesta skógvaksin, og har vaksa mong ymisk træsløg. Vestan fyri Appalakafjøllini tekur Mississippifløtan við. Alt tað strekki, frá fjøllunum og vestur móti ánni, var skógvaksið, tá ið teir evropeisku komu. 

So stórir eru hesir skógir, at hóast amerikanar høgga nógvan við har norðuri, kanst tú ganga í skógunum í dagavís og ikki hoyra mannamál. Í skógunum liva mong villini [[dýr]], sum eru sjáldsom í [[Evropa]] nú. Har eru til dømis [[Elgur|elgsdýr]], hermalín, íkorn, [[Úlvur|úlvar]], villsvín, [[bjarnir]] og ikki sørt av [[Bævrar|bevarum]]. 

=== Áirnar ===
[[Mynd:Newrivergorgebridge.jpg|thumb|right|250px|[[West Virginia]].]]
[[Mississippiá|Mississippi]] er, tá ið greinin [[Missouriá|Missouri]] verður uppíroknað, longsta á í heiminum, 7.000 km. [[Missouriá]] kemur heilt vestan úr [[Klettafjøll]]um. Um várarnar, tá ið tað fer at toya í fjøllunum, er ofta so nógv vatn í henni, at áin tekur ikki ímóti, men fer yvir bakkarnar og ger stóran skaða. Til at forða fyri hesum hava teir nú grivið fleiri stórar gryvjur frá ánni og gjørt byrgingar í støðum. Ein onnur grein á Mississippi er [[Ohioá|Ohio]], sum kemur eystanífrá, hon førir eisini heilt nógv vatn við sær. Í hesa á rennur aftur ein á, sum eitur [[Tennesseeá|Tennessee]]. 

[[Tennesseeá|Tennessee]] kemur úr [[Appalachiafjøll]]um. Í brekkunum, har hon rennur, vuksu fyrr stórir skógir, men bøndurnir høgdu teir niður, og hetta vísti seg at vera skeivt. Tá ið grovt regn var í brekkunum og fjøllunum, rann tað nógva vatnið, sum trærøturnar tóku til sín, oman á bøin og tók moldina við sær út í tær stóru áirnar. Tá hækkaði vatnflóðin og floymdi inn yvir landið. Helst Tennessee gjørdi ofta ógvuliga stóran skaða um seg, tók bæði sethús og fólk og fæ við sær, og bøurin gryntist ár undan ári, so nógvir bøndur noyddust at rýma av gørðunum, og teir, sum eftir vóru, gjørdust fátækari og fátækari. Og aftur at øllum hesum kom tað, at tann mýggjabitin, um er orsøk í malariusjúkini, treivst væl í tí lendinum, sum stóð undir vatni, og henda ræðuliga sjúka fór at ganga. 

Í [[1931]] var vatnflóðin av tí mesta, ovurstórt strekki av landi fram við [[Mississippiá|Mississippi]] og greinum hennara stóð undir vatni, bøndur í hundrað túsunda-tali máttu flýggja frá heimi og húsi, og fleiri túsund fólk druknaðu. Tennessee var mesta skuldin til hesa vanlukku, men tá settu framskygdir og ágrýtnir menn sær fyri at temja ánna og skapa bóndunum, sum eftir vóru, livilig kor.

== Melduródnarbeltið ==

Fleiri hundrað melduródnir eru á hvørjum ári í melduródnarbeltinum, sum gongur ígjøgnum [[Kansas]], [[Oklahoma]] og [[Missouri]]. Melduódnirnar taka seg upp, har ið heit luft úr [[Meksikoflógvin|Meksikoflógva]] og turr, køld luft úr [[Kanada]] reka saman. Hørðu melduródnirnar slætta alt, sum fyri er, við jørðina. Melduródnir kunnu ganga upp í 180 km/t <ref>http://www.cbc.ca/news/world/story/1999/05/07/twister990507.html</ref>. Hvørt ár volda ódnir teimum, sum búgva fram við strondini við [[Meksikoflógvin|Meksikoflógva]] og [[Atlantshav]], stóran skaða. 

Nógvar melduródnir hava verið í USA í [[2011]]. Amerikanska veðurstovan sigur, at [[2011]] kann enda sum tað ringasta meldurhvirluárið, sum fólk vita um at siga. Høvuðsorsøkin er verðurfyribrigdið ''La Nina'', sum ger vart við seg við jøvnum millumbilum. Veðurstovan sigur, at í [[apríl]] [[2011]] vóru meiri enn 900 meldurhvirlur, og at tann eina dagin vóru 164 meldurhvirlur í statunum [[Mississippi]] og [[Virginia]] <ref>http://www.reuters.com/article/2011/04/28/us-usa-weather-tornadoes-idUSTRE73R5QY20110428</ref>.

== Keldur ==
<references/>
{{Commonscat|Geography of the United States}}

[[Bólkur:Landafrøði hjá USA|*]]
[[Bólkur:USA]]