Sí keldu fyri Hveiti

[[Mynd:Wheat_harvest.jpg|thumb|right|250px|Inni í [[USA]] eru akrar so langt eygað sær. Hendan myndin er tikin í Palouse í [[Idaho]].]]
'''Hveiti''' er eitt [[korn]]slag. Tvey høvuðssløg eru, summar- og vetrarhveiti. Vetrarhveiti verður sádd um heystið, summarhveiti um várið. Vetrarhveitin kastar mest av sær, men tá ið vetrarnir eru alt ov kaldir, kann sákornið misfarast av frosti. Tí er tað vandin fyri baldrutum vetrum, ið ger av, hvat slagið ið velt verður. Hveiti veksur allastaðni, har hitin heitasta mánaðin kemur upp á 17 til 18 ºC, og har í minsta lagi 30 cm av avfalli koma niður í vakstrartíðini. Men mesti parturin av allari hveiti verður veltur í tempraðum og subtropiskum øki millum 30º og 50º á norðaru jarðarhálvu, og millum 30º og 40º á sunnaru. Inni í landinum í [[USA]], t.d. í [[Nebraska]] og [[Oklahoma]], eru akrar so langt eygað sær. Mest verður dyrkað av hveiti. [[Landbúnaður]]in er sera framkomin. Henda ovurhonds nógva grøðin verður mest dyrkað á teimum víðu fløtunum í Miðvestri, millum ánna [[Mississippiá|Mississippi]] og [[Klettafjøll]]. Í nógv túsund ár eru fræ úr teimum bestu plantunum vald burturúr. Í USA er komið fram til serligt hveitislag, sum stendur ímóti bæði [[Soppar|soppum]] og [[skordýr]]um, og eisini fruktar væl.

Á fløtunum í USA, [[Ukraina]], [[Argentina]], [[Kina]], [[Russland]]i og [[Australia]] verður velt ekstensivt við stórum maskinum og lítlari arbeiðsorku. Vanliga er tað so har, at hveiti verður velt á sama stað ár undan ári. Í tættari bygdum økjum í [[Pakistan]], [[Eysturevropa]], [[India]] og [[Kina]] verður hveitin dyrkað intensivt. Tá verður nógv arbeiðsorka løgd í smærri markir og í skiftisvelting við annan gróður, t.e. at skift verður millum hviti og ymiskan annan vøkstur. Á tann hátt verða evnini í jørðini nýtt betur, og vandin fyri sjúkum minkar. 

== Myndir ==
<gallery>
Mynd:Wheat_P1210892.jpg|Hveitikornið er stórt. Fræ í kornsløgum sum hveiti og øðrum grøsum, næla við eittans gróðrarblaði. Hesi plantusløg verða nevnd einnælingar.
Mynd:Wheat_in_sack.jpg|Vanlig hveiti.
Mynd:USDA_wheat.jpg|Hveiti finst í sera nógvum [[Matur|matvørum]].
Mynd:PAMPAS.png| Búnaðarmynstrið uttan um Pampas. Týdningarmesta landbúnðarlendið í [[Suðuramerika]] er Pampas, ið er óføra vítt slættlendi norðan úr [[Brasil]] og [[Uruguai]], og suður ímóti [[Argentina]]; nógv hveiti verður velt í hesum lendi. 
</gallery>

== Framleiðslulond ==

{| class="sortable wikitable" style="float:left; margin: 0 0 0.5em 1em"
|+ Framleiðsla<br/>(mió. tons)
!#
!Land
!2009
!2010
!2011
!2012
!2014
!2016
|-
| 1 || {{flagicon|Kina}} [[Fólkalýðveldið Kina]] || 115 || 115 || 117 || 126 || 126 || 132
|-
| 2 || {{flagicon|India}} [[India]] || 80 || 80 || 86 || 95 || 96 || 93
|-
| 3 || {{flagicon|Russland}} [[Russland]] || 61 || 41 || 56 || 38 || 60 || 73
|-
| 4 || {{flagicon|USA}} [[Sameindu Statirnir Í Amerika]] || 60 || 60 || 54 || 62 || 55 || 63
|-
| 5 || {{flagicon|Kanada}} [[Kanada]] || 26 || 23 || 25 || 27 || 29 || 30 
|-
| 6 || {{flagicon|Frakland}} [[Frakland]] || 38 || 40 || 38 || 40 || 39 || 29
|-
| 7 || {{flagicon|Pakistan}} [[Pakistan]] || 24 || 23 || 25 || 24 || 26 || 26 
|-
| 8 || {{flagicon|Ukraina}} [[Ukraina]] || 20 || 16 || 22 || 16 || 24 || 26
|-
| 9 || {{flagicon|Týskland}} [[Týskland]] || 25 || 24 || 22 || 22 || 28 || 24
|-
| 10 || {{flagicon|Avstralia}} [[Avstralia]] || 21 || 22 || 27 || 30 || 25  || 22 
|-
| 11 || {{flagicon|Turkaland}} [[Turkaland]] || 20 || 19 || 21 || 20 || 19 || 21
|-
| 12 || {{flagicon|Argentina}} [[Argentina]] || 9 || 15 || 14 || 11 || 14  || 19
|-
| 13 || {{flagicon|Kasakstan}} [[Kasakstan]] || 17 || 9 || 22 || 13 || 13 || 15
|-
| 14 || {{flagicon|Stóra Bretland}} [[Stóra Bretland]] || 14 || 14 || 15 || 13 || 17 || 14 
|-
| 15 || {{flagicon|Iran}} [[Iran]] || 13 || 13 || 13 || 14 || 11 || 11
|- style="background:#ccc;"
| — || ''Heimurin'' || 686 || 651 || 704 || 675 || 734 || 749 
|-
|colspan=6 | ''Kelda: [[Matvøru- og Landbúnaðarfelagsskapur Sameindu Tjóða]]'' <ref>{{Cite web |url=http://faostat.fao.org/site/339/default.aspx |title=Archive copy |accessdate=2014-10-12 |archive-date=2011-07-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110713020710/http://faostat.fao.org/site/339/default.aspx |dead-url=yes }}</ref><ref>[http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC Crops Data ], fao.org</ref>
|}

== Kelduávísingar ==
<references/>
{{Commonscat|Triticum}}

[[Bólkur:Plantufrøði]]
[[Bólkur:Matur og drekka]]