Seyed Ali Khamenei
| Stórayatollah Seyed Ali Khamenei سید علی حسینی خامنهای Seyyid Əli Xameneyi | |
|---|---|
 Hægstileiðari (Supreme Leader) av Iran
| |
| Føddur | 19. apríl 1939 Mashhad Iran |
| Útbúgving | Islamisku Prestur |
| Yrki | Imamur/Yrkjari/Umsetari/Politikkari |
| Trúgv | Shia-Muslimur (Usuli-12'ari) |
| Hjúnafelagi | Khojaste Khamenei (1964–nú) |
| Foreldur | Jawad Husaini (faðir) |
| Børn | Mojtaba Mostafa Masoud Meysam Hoda Boshra |
Ayatollah Sayyed Ali Khamenei (persiskt: سید علی خامنه ای, aserbadjanskt Seyyid Əli Xameneyi) ( 19. apríl 1939) í Mashad Iran, er ein iranskur politikari og átrúnaðarligur leiðari. Hann var forseti í Iran frá 1981 til 1989 og hevur verið andaligur leiðari í Iran síðan juni 1989.
Faðirin var av Azeri (aserbadjanskari) ætt. Hetta er ein av mongum etniskum minnilutabólkum í Iran. Eins og undangongumaðurin Ayatollah Khomeini ber Khamenei eina svarta turban ið vísir at hann er ein eftirkomari hjá Muhammed profeti.
Málkunnleiki
[rætta | rætta wikitekst]Khamenei er kendur fyri sín áhuga fyri (islamiskum) bókmentum. Hann tosar flótandi persiskt og arábiskt, men er minni stinnur í aserbadjanska móðurmálinum í faðirætt; hann skilur eisini toluliga enskt. Hann hevur umsett fleiri bøkur frá arábiskum til persiskt.
Atsókn
[rætta | rætta wikitekst]Hin 27. juni 1987 royndi bólkurin Fólksins Mujahedin í Iran at beina fyri Khamenei á einum tíðindafundi; ein bumba ið var goymd í einum bandupptakara brast, Khamenei yvirlivdi, men misti førleikan í høgra armi fyri lívið. Hendan hending hevur fingið frómar shia-muslimar at meta hann sum ein 'livandi martýr'.
Rætturin til valdið
[rætta | rætta wikitekst]Khamenei'sa rættur til heitið 'Hægstráðandi leiðari í Iran' (enskt: Supreme Leader) hevur ikki havt undirtøku hjá øllum muslimskum leiðarum í landinum. Khamenei var ikki eingongd ein sokallaður Marja (Stór-Ayatollah) tá hann bleiv útnevndur sum Khomeini'sa eftirfylgjari. Orsøkin til at Khamenei bleiv valdur, var at Stór-Ayatollah Hossein Ali Montazeri ið ætlandi skuldi eftirfylgja Khomeini, sat í húsavarðhaldi um hetta mundið, vegna sínar atfinningar ímóti viðferðini ið Khomeini'sa mótstøðufólk fingu í iranskum fongslum, harímillum avrættingar.
Støða til Vesturheimin
[rætta | rætta wikitekst]Eins og undangongumaðurin, er Khamenei fíggindaliga sinnaður mótvegis USA og Ísrael, og situr illa um sátt við Vesturheimin sum heild; og hann páheldur rættin hjá Iran at útvega sær kjarnorku til friðalig endamál. Hann hevur tó eisini sent út eina Fatwa ið sigur at framleiðsla, goymsla og nýtsla av kjarnorkuvápnum er forboðin sambært Islam. Khamenei hevur eisini stundum tikið frástøðu frá margháttligum úttalilsum ið núverandi forsetin Mahmoud Ahmadinejad er komin við.
