Oklahoma

Flagg	Skjøldur
	Mynd:Oklahomastateseal.jpg
Land:	USA
Alment mál:	Enskt
Høvuðsstaður:	Oklahoma City
Størsta býur:	Oklahoma City
Innlima:	16. november 1907
Guvernørur:	Mary Fallin (R)
Vídd:	181,196 km²
Íbúgvar (2011):	3,751,351
fyri km²:	19.4/km²
Tíðarzona:	UTC -6/-5
Heimasíða:	www.ok.gov

Oklahoma (enskt: State of Oklahoma) er lutstatur í Sambandsríki Amerika við umleið 3,7 mió. íbúgvar. Høvuðsstaðurin og størsti býurin er Oklahoma City. Í norðri hevur Oklahoma mark við Kansas og Colorado, í eystri við Missouri og Arkansas, í suðri við Texas, og í vestri við New Mexico. Eyknavni hansara er Skjóttaristaturin (enskt: The Sooner State). Orðið Oklahoma kemur úr Choctaw og merkir reyðmanslandið.

Søga

Upprunafólkið

Mangir indiánar í Oklahoma doyðu í stríðnum við evropeiskar niðursetumenn.

Fyrstu fólk, ið settu búgv í Oklahoma, komu úr Asia fyri fleiri enn 12 000 árum síðan . Tey eltu djórini, ið tey veiddu. Sum frá leið livdu ættirnir í skipaðum samfeløgum. Fjaðrar vístu, hvussu raskur indiáni hevði verið í bardøgum. 1 vísti, at hann hevði dripið ein fígginda; 2 vísti, at hann hevði dripið ein fígginda og tikið hársvørðin við sær; 3 vísti, at hann hevði skorið ein fígginda á háls; og 4 bar boð um, at hann var sjálvur særdur í bardaga.

Í 1541 komu á fyrsta sinni fólk úr Spania til Oklahoma. Tey vildu hava lendi og hóttu soleiðis lívsgrundarlagið hjá upprunafólkinum. Indiánarnir í Oklahoma vóru ofta í bardaga við niðursetumenninar. Serliga í 19. øld gjørdu indiánarnir mótstøðu, tá ið oklahomska stjórnin vildi hava teir burtur av leiðunum, har teir hildu til. Eftir harðligt stríð vóru indiánarnir fluttir í friðingarøki, landøki, ætlað teimum burturav. Teir 392 túsund indiánarnir í Oklahoma búgva nú í friðingarøkjum, sum teir sjálvir stýra. Fyri stuttum hava nógvar ættir gjørt um seg og vunnið sær eftur land, sum tær áður høvdu mist. Friðingarøkið hjá osaga, størstu indiánaættini í Oklahoma , er meira enn 5,966.80 km² í Osage County.

Yvirgangsálop

Í 1996 vaks óttin fyri atsóknum frá víðgongdum hernaðarligum høgrabólkum, sum stríðast fyri hvítum yvirræði í Oklahoma. Í 1995 sorlaði ein bilbumba eini samveldishús í Oklahoma City í Oklahoma, og 167 børn og vaksin doyðu. Høgravíðgongdi Timothy McVeigh (23. apríl 1968 – 11. juni 2001), ið hevði verið amerikanskur hermaður, varð seinni dømdur frá lívinum fyri ræðuligu bumbuatsókina.

Føðingar í Oklahoma

• John Michael Talbot (tónleikari, sangari, sangskrivari)
• Dr. Phil (sjónvarpsvertur)

Myndasavn

• 
  Tulsa
• 
  Í hesum húsinum í býnum Oklahoma City heldur ríkisstjórnin í Oklahoma til.
• 
  Kort
• 

USA