Munurin millum rættingarnar hjá "Franklin D. Roosevelt"

Frá Wikipedia, hin frælsa alfrøðin
Content deleted Content added
TjBot (kjak | íkøst)
s r2.7.2) (bottur leggur aftrat: zea:Franklin Delano Roosevelt
KamikazeBot (kjak | íkøst)
Linja 52: Linja 52:
[[be-x-old:Франклін Дэлана Рузвэлт]]
[[be-x-old:Франклін Дэлана Рузвэлт]]
[[bg:Франклин Делано Рузвелт]]
[[bg:Франклин Делано Рузвелт]]
[[bn:ফ্রাংকলিন ডি. রুজভেল্ট]]
[[bn:ফ্রাঙ্কলিন ডি. রুজভেল্ট]]
[[br:Franklin Delano Roosevelt]]
[[br:Franklin Delano Roosevelt]]
[[bs:Franklin Delano Roosevelt]]
[[bs:Franklin Delano Roosevelt]]

Endurskoðan frá 28. des 2012 kl. 19:36

Franklin D. Roosevelt
Franklin D. Roosevelt í 1933
Føddur 30. januar 1882
New York Hyde Park, New York
USA USA
Doyði 12. apríl 1945
Georgia (U.S. state) Warm Springs, Georgia
USA USA
Útbúgving Løgfrøði
Yrki Politikari (D)
Trúgv Anglisisma

Franklin Delano Roosevelt (føddur 30. januar 1882 í New York – deyður 12. apríl 1945 í Georgia) var 32. forseti í Sambandsríki Amerika. Roosevelt varð afturvaldur í 1936, í 1940 og aftur í 1944. Roosecelt doyði 12. apríl 1945 í Georgia. Nakað eftir deyða hansara var tann reglan samtykt, at eingin forseti mátti sita longur enn tvey valskeið. Hetta varð gjørt til tess at tryggja, at eingin forseti gjørdist so sterkur, at hann fekk ov nógv vald á Kongressini og stakríkjamyndugleikunum.

Roosevelt dugdi stak væl at nýta fjølmiðlarnar. Í tiltiknu røðum sínum kom hann á tal við meginpartin av amerikanska fólkinum, og tey stuðlaðu honum dyggiliga.

New Deal-politikkur Roosevelts

Undir valstríðinum hevði hann nýtt rakstrarrópið "New Deal", t.v.s. at kortini skuldu gevast av nýggjum til tess at fáa USA búskaparliga aftur á føtur. "New Deal"-politikkur hansara eydnaðist bara fyri ein part, tí hann fekk ikki vent gongdini av álvara, men hann fekk gjørt tað, at kreppan ikki vaks. Tað var ikki fyrr enn ímóti endanum av 1930-árunum, at amerikanski búskapurin rættiliga fór í gongd aftur, og tá var tað hernaðardubbingin, ið beindi fyri arbeiðsloysinum.

Hesi tiltøk gjørdu, at Rooseveltstjórnin kom í hornatøkur við amerikanska hægstarættin, sum í 1935 gjørdi úrskurð, ið segði, at fleiri av tiltøkunum hjá Rooseveltstjórnini vóru ikki í samstarvi við stýrisskipanina, men tá ið Roosevelt varð afturvaldur í 1936, fjaraði mótstøðan burtur.

Roosevelt setti hesi tiltøk í verk fyri at basa arbeiðsloysinum:

  • Nýggjar landbúnaðarlógir vórðu settar í gildi, sum góvu bóndunum stuðul at minka um dyrkilendið til tess at minka um ovurframleiðsluna, sum skuldu hava við sær, at prísurin á landbúnaðarvørum hækkaði.
  • Dollarin varð niðurskrivaður, soleiðis at amerikanskar vørur gjørdust bíligari á heimsmarknaðinum, og ávis inflatión var sett í verk, sum skuldi hjálpa til at fáa vinnutólini í gongd aftur.
  • Stór almenn arbeiði vórðu sett í verk.
  • Yrkisfeløgini fingu óskerdan rætt sjálvi at gera sáttmálar við arbeiðsgevararnar, og úrslitið varð, at loft varð lagt á arbeiðstíðina (40 tíma vika), og gólv varð lagt undir arbeiðslønina - minstaløn.
  • Bankakervið, ið var meint rakt av kreppuni, varð endurskipað. Bankar, ið vóru farnir á heysin, sluppu ikki at lata uppaftur, og hinir bankarnir fingu ríkisveðhald, soleiðis at fólk ikki høvdu fyri neyðini at bera ótta fyri, at tann peningur, ið tey høvdu standandi í bankunum, var í vanda.

Keldur