Singapor

Republik Singapura
新加坡共和国
சிங்கப்பூர் குடியரசு
Republic of Singapore

(Flagg Singapor)
Tjóðarslagorð: «Majulah Singapura»
Tjóðsangur: «Majulah Singapura»
Alment mál	Maleisiskt, Kinverskt, Tamilskt, Enskt
Høvuðsstaður	Singaporbýur
Forseti	Sellapan Ramanathan
Løgmaður	Lee Hsien Loong
Fullveldi	9. august 1965 (frá Maleisia)
Vídd  - tilsamans  - vøtn (%)	704.0 km² 1.44 %
Íbúgvar  - tilsamans 2007  - tættleiki	4 680 600 6,36/km²
Gjaldoyra	Singapordollari (SGD)
Tíðarøki	UTC +8
Økisnavn á alnetinum	.sg
Telefonkota	+65

Lýðveldið Singapor (Maleisiskt; Republik Singapura, Kinverskt; 新加坡共和国, Tamilskt; சிங்கப்பூர் குடியரசு, Enskt; Republic of Singapore) er lítil oyggj, sum liggur mitt í Suðurkinahavi, nær við Maleisia. Á hesi oyggj búgva um 4,6 mió. fólk (2007). Singapor hevur bara mark við Maleisia. Singapor var fyrstan tíð keypsstaður á siglingarleiðini ímillum India og Kina. Bretin Stamford Raffles, ið starvaðist í bretska eysturindiafelagnum grundaði býin í 1819. Landið hevur havt miklan búskaparvøkstur, tað er ríkt og er ein av stóru fíggjarmiðdeplunum í heiminum.

Søga

Stamford Raffles (6. juli 1781 - 5. juli 1826)

Í gomlum døgum fór øll skipaferðsla úr Indiahavi í Kinahav ígjøgnum tronga Malakkafjørð ímillum Sumatra og Malakkanes. Hann, sum ráddi í firðinum, hevði eftirlit við øllum handli ímillum hesi høv. Í 15. øld hevði sultánurin í býnum Malakka valdið í firðinum; býurin var tá ein av størstu og vakrastu býum í heiminum. Í 1511 tóku portugisar býin, og í 1641 tóku niðurlendingar hann. Men meðan niðurlendingar ráddu har, misti býurin týdning sín, tí at niðurlendingarnir heldur vildu hava eftirlit við skipaferðsluni har um vegir úr høvuðsstøð síni á Java. Í 1819 tók so enski hjálandaumboðsmaðurin Stamford Raffles Singapor, ið tá var lítil býur á eini oyggj við suðurstrondina á Maleisia. Og undir enskum yvirræði fekk Singapor sama týdning, sum Malakka hevði havt nakrar øldir frammanundan, og gjørdist miðdepil fyri handlinum ígjøgnum Malakkafjørð.

Búskapur

Landið er eitt av ríkastu londum í heiminum. Triðja hvønn minutt siglir eitt skip inn í havnina ella út úr havnini í Singapor, sum er skundmesta havn í heiminum. Tangabátar koma av Persaflógva fullfermdir við ráolju, sum verður gjørd til bensin og aðrar oljuúrdráttir, ið síðan verða fluttir til aðrar havnabýir í øllum Landsynningsásia. Meginparturin av stóra útflutninginum hjá Maleisia verður avskipaður í Singapor. Um 25 % inntøkum landsins koma frá bankum og gjaldoyra- og virðisbrævamarknaðinum í Singaporbýi.

Fólkið

Tríggir fjórðingar av fólkinum í Singapor eru kinverjar; hini eru maleiar ella ættað frá fólkið úr India. Flestu fólk hava góð lívskor, tí at Singapor er ríkt land. Men myndugleikarnir halda gjølla eyga við øllum viðurskiftum; teir stýra fjølmiðlunum, eiga sjónvarps- og útvarpsstøðir og hava avmarkað rættindini hjá fólki at eiga bil, fyri at sleppa undan ferðsluruðuleika. Fólk verða revsað, tveita tey rusk á gøtuna, eta í niðanjarðartokbreytini ella tyggja tyggigummi á almennum støðum. Miðallívsævin í landinum er 81 ár. 7,5 % av fólkinum eru ikki lesifør. Um 77 % eru kinverjar, 14,2 malaiar, 7,1 % eru indarar og 1,2 % onnur fólkasløg. Nógvir ymiskir trúarbólkar eru, og hinduistar, buddistar, taoistar, muhamedanarar og kristin liva lið um lið.

Kort av Singapor

Søgulig fólkamongd

1965	1973	1981	1985	1991	1995	1997	2001	2003	2007
1,9 mió	2,2 mió	2,5 mió	2,8 mió	3,1 mió	3,4 mió	3,7 mió	4,0 mió	4,3 mió	4,6 mió

Landafrøði

Beint suður úr Malakkanesi eystast í Malakkafirði er lítla oyggjaríkið Singapor, sum er ímillum fjølbygdastu lond í heiminum. Til samans er Singapor 641 ferkilometrar til støddar. Høvuðsoyggin er 583 ferkilometrar; um leið 42 km long og 23 km breið, og er sum Streymoyggin og Vágarnar til samans.

Myndir

• The Parliament House of Singapore
  The Parliament House of Singapore
• 
• 
• 
• 
• 
  Nýmótnas háhús eyðkenna Singaporbý. Bygt verður uppeftir, tí at so lítið lendi er at byggja á.
• 
• 
  Íbúgvaratalið i Singapor

Hygg eisini at

• Asia